Andvari - 01.01.1945, Blaðsíða 10

6
Alcxander Jóhanncsson
ANDVARI
pilta í skólann og úr honuin, ýmist á sjó eða landi, voru hress-
andi ferðalög, enda þótt haustferðirnar gengju stundum
slörk ulega.“
Laulc hann stúdentsprófi 1892, sigldi til Kaupmannahafnar
og tók að nema norræna málfræði við háskólann og hafði hók-
menntasögu sem aðalnámsgrein. Hugðist hann að kanna ís-
lenzkar bókmenntir síðari alda og vildi semja ritgerð um þær
til meistarapröfs, líkt og dr. Jón Þorkelsson, síðar þjóðskjala-
vörður, liafði samið sina ritgerð uin skáldskap á 15. og l(i.
öld á íslandi. En heimspekideild neitaði honum um að velja
slíkt viðfangsefni. Þorsteinn skrifaði kennslumálastjórn Dana
um þetta 2. febr. 1895 og fékk svar 8. marz. Var þar sagt, að
ekki mætti hafa íslenzkar bókmenntir eftir 1750 að sérstakri
námsgrein: „Þetta hefur aldrei verið leyft, og enginn náms-
maður hefur fyrr beðið um slíkt. Háskóladeildin, sem samlcv.
opnu bréfi 10. ág. 1848 ákveður þær kröfur, sem gerðar eru
lil hvers einstaks manns við meistaraprófin, hcfur við ]>essi
próf í norrænu aldrei lagt neina áherzlu á þær bókmenntir,
sem hafa smám saman komið upp á íslandi síðan þekking
á og smekkur fyrir fornum bókmenntum svo að segja stein-
dó, sem varð hér um bil um 1500. Fornislenzkar bókmenntir
eru að sjálfsögðu ein allra mikilvægasta grein norrænnar mál-
fræði, en nýíslenzku bókmenntirnar eftir hérumbil 1500 hafa
mjög Htið gildi fyrir þessa vísindagrein í heild sinni.“
Það ræður að líkum, að hinum unga stúdent hafi sárnað
þessi lítilsvirðing danskra yfirvalda á íslenzkum bókmennt-
um síðari alda. Þorsteinn ritaði alllanga grein í Sunnanfara
i apríl 1895 og gagnrýndi úrskurð háskólans og benli þar á
nauðsyn þess að rannsaka miðakla og nýrri bókmennlir ís-
lendinga og gefa þær út; hann sýndi og fram á samhengi ís-
lenzkra bókmennta allt frá því í fornöld og að bókmenntir og
andlegt líf hefði aldrei fallið niður á íslandi. í grein þessari
komst hann m. a. svo að orði:
„Það er að öllu sami lúalegi hugsunarhátturinn, sem nú
kemur fram hjá hinum dönsku háskólakennurum gagnvart