Andvari - 01.01.1945, Blaðsíða 37

andvaiii
Lýðveldishugvekja um isleuzkt mál
33
að gera það satl og annað og meira en orðin tóm, sem mælt
hefnr verið, að „íslendingar viljum vér allir vera“.
Ef vér ætlum í alvöru að iialda áfram að vera íslendingar,
há gildir það, að vér verðum af alefli að kosta kapps um að
varðveita og efla það, sem íslenzkast er i oss, og þá fyrst og
fremst það þjóðareinkennið, sem mest er eftir af og þess vegna
uiest von um að unnt sé að viðhalda og rækta til meiri full-
komnunar, en það er mál vort,
islenzkt mál.
Því er miður, að þegar eru farin að sjást glögg merki þess,
uð jafnvel muni vera siðustu forvöð að vakna til athafna í
þessu efni. Otlend áhrif eru fyrir sívaxandi samskipti við er-
lendar þjóðir utan lands og innan og vaxandi deyfð og hirðu-
leysi um málfar þrátt fyrir allt sjálfstæðis- og þjóðernis-glamr-
ið — eða ef til vill heldur fyrir það, af því að það er að allt of
imklu leyti glamur, — orðin svo mögnuð og áleitin við mál
V01't> að það dugir ekkert hangs og vettlingatök, ef hér á að fá
!°nd við reista. Nú þarí' að skera upp herör til að velcja hug
(þor og áhuga) hvers viti borins íslendings, er með sér geymir
einhvern neista af þrá til islenzks menningarlifs, til að rísa
llPP til athafna, og nú þarf ötula l'orgöngu, traust fylgi við
nialstaðinn og öflug samtölc allra, sem annt er um viðhald
nialsins, en þó fyrst og fremst Ijósan skilning á því, hvað gera
sml, 0g góðar l'orsagnir um nauðsynlega starfsemi. Ekkert
nt þessu nægir þó, nefna séð verði fyrst við einni hættu og
nenni mikilli.
beiin, er smáir eru eða fáliða, hættir við minnimáttarkennd,
Cl nilt<lls skal freista. Til þess að geta unnið mikil verk þurfa
-nn að þekkja krafta sína, vita, hvað þeir mega ætla sér.
þaifi er að láta það vanta í þessu efni. Það er þekking, sem
niætt er að treysta, því að það er staðreynd, sem ekki verða
°inai brigður a, heldur er sögulega sönnuð, að vér erum
iveni annarri þjóð jafnsnjallir, el' reynt er, og getum verið
111111 fremri að ýmsu leyti, ef á þarf að halda. Vér stönd-
11 þ\i hverri annarri menningarþjóð á sporði. Meira að segja