Andvari - 01.01.1945, Side 19

ANDVARt
Þorsteinn Gislason
15
það eina, sem getur hjálpað því úr því sem er. Hverjum þeim,
sem ekki er einbeittur fylgismaður sjálfstjórnarmálsins í þess
ýtrustu mynd, verður að bola frá þinginu.“
Sama ár ritaði Þorsteinn Gíslason í „Sunnanfara" (í nóv.)
um nauðsyn þess, að þingið kæmi saman árlega: „Það er fyrsta
skilyrði til þess, að pólitískum áhuga í hverja stefnu sem er
verði haldið vakandi í landinu.“
Þorsteinn hugsaði mjög um verzlunarmál íslands, og fyrir
bonum valcti, að tslendingar tækju upp meiri samskipti við
England en áður, ef úr skilnaði yrði. Hann setti fram þá til-
lögu í sjálfstjórnannálinu, að íslendingar byrjuðu á því að
slíla verzlunarsambandinu við Dani, því að það væri hezta
leiðin til þess að losa um stjórnartengslin á eftir. Þorsteinn
segir um verzlunarmálin á Islandi í jan. 1897 : „tslenzku kaup-
uiennirnir sitja enn í Danmörku, og enginn þeirra ver því fé,
sem þeir græða á verzlun sinni í landinu, til neinna fyrirtækja
öér, heldur þar. Þeir hyggja þar ldrkjur og kapellur, sem þeir
œtlast til að fá borgaðar, ekki með krossmarki kirkjunnar,
heldur með riddarakrossinum, þegar þeir hafa ekki annað
uieð peningana að gera“. Og hann segir enn fremur: „Alþingi
a :'Ö styrkja innlenda menn til að reka fyrirtæki í stórum
std, sem geta veitt mörgum mönnum atvinnu, er annars væru
atvinnulausir. Þetta er höfuðatriðið í öllu því, er atvinnumál-
jn snertir.“
Þorsteinn ritar nolckuð um trúmál á yngri árum, einkum
1 >.Sunnanfara“, og urðu af nokkrar deilur. Hann lýsir tveim
ölíkum lífsskoðunum í Sunnanfaragrein 1894:
•.Stríðið er um tvær ólíkar lifsskoðanir .... Fyrir mínum
auguni lítur þetta svona út: Aðra verja vísindamennirnir, hina
v erkarnir. örinur styðst við rannsólcnir, hin er byggð á yfir-
•latlúrlegri opinberun. Önnur fylgir kenning þeirra manna,
sem rannsakað hafa lög náttúrunnar, kannað himinhvolfið,
)°iðina, líi dýranna og jurtanna, skynjan mannsins og skiln-
ugarvit, hin byggir á heilaspuna og hjátrú þekkingarsnauðra
°lnÞjóða, a skáldskap löngu dáinna kynslóða.“
)()lt um þessi skrif væri þá deilt, og þau munu hafa hneyksl-