Andvari - 01.01.1945, Side 75

ANDVAW
Við Skaftárelda
71
rækt á jörðu af ösku. Næsta hálfan mánuð til þrjár vikur talar
hann ekki um öskufall í byggð, þótt sjálfsagt hafi þá eitthvað
sáldrazt niður af ösku öðru veifi. 27. júní lagði öskumökk aust-
ur yfir Fljótshverfi „með sandfalli og vikurstykkjum, hver
ei komu nokkru sinni niður í þessu byggðarlagi,1) frá fyrsta
til síðasta". 9. júlí gerði öskufall á Síðu, svo að öll jörð varð
svört, og stóð svo í tvo daga, en í stórregni 11.—12. júlí barði
ösluina niður og feykti af, svo að aftur naut jarðar. 18. jú’.í
„dreif hér sandi yfir allt, sem aftók hreint alla haga í Fljóts-
hverfi, allt vestur að Djúpá“. 28. júlí var vestan regn með
sandi, og 29 júlí kom ógurlegur mökkur með sandfoki, er mest
íéll yfir Fljótshverfið og Síðu austanverða. 14. sept. gerði
mikið öskufall, er náði þó ei lengra en að Geirlandsá. Úr því
virðist sem öskufallinu linni, en getið er öskufoks í Fljóts-
hverfi, þar sem mest féll askan.
Yfirlit þetta sýnir að vísu ekki mikið um öskumagnið. Hér
getur um sjö daga, er aska féll, meiri eða minni, á þremur
mánuðum, til 14. sept. Þegar eldarnir höfðu geysað þrjár vik-
Ur> segir séra Jón Steingrímsson, er hann hefur lýst því nokk-
l*ð, hversu eiturefni frá jarðeldinum orkuðu á jarðargróður,
kvikfénað og sjálft mannfólkið, og undrazt, að nokkur mann-
eskja skyldi lífi halda viku lengur við slik ókjör: „. . . til setti
hans (guðs) gæzka meðal annars það meðal, að minni hyggju
og reynslu, að sú ihnan, sem af jörðinni uppsteig, deyfði pest-
ina. Túnin gáfu af sér lystilega töðulykt, eins hrísviðir, mjað-
•ini't, blóðberg og svo hvert gras eftir sinni náttúru. Hver sá yfir
eyðisanda fór .... fann þar í snögg umskipti". Af þessu má sjá,
nð ekki var öskufallið ákaft framan af gostímarium. Uppi á
heiðum fyrir norðan Siðu var öslcufallið meira og því þykkra
öskulagið eftir eldgosið sem nær dró upptökum eldsins.
Magnús Stephensen getur þess, að er hann fór þarna um vorið
1^84, hafi öskulagið á heiðunum verið víðast 4—6 þuml., og
enn þykkra, er lengra dró inn á afrétt Síðumanna. Fullyrða
lná, að á Síðu, í Skaftártungu, Álftaveri og Meðallandi varð
U Þ. e. á Síðunni. Þ. J.