Andvari - 01.01.1921, Side 22

18
Norðurreiðin 1849 og síðar.
[Andvari,
Það mun hafa verið haustið 1847 eða um ára-
mótin næst á eftir, að amtmaður gaf út skipunina
um að klausturjarðir skyldu bjóðast upp til leigu á
hinum svo nefndu »festu«-uppboðum. Fólkinu í
Norður- og Austuramtinu hafði fjölgað um 4000
manns og sauðfje um 50—60000 fjár frá 1820, kúm
og hrossum hafði líka fjölgað, en jarðatalan, væru
tómthús undanskilin, stóð í stað. Með þessu móti
hlaut að fást hærri leiga eftir jarðirnar en áður.
Hvorugur hinna amtmannanna gerði þetta, enda var
þeim það tæpast unnt; jarðarafgjöldin þar fengust
ekki einu sinni greidd eftir gildandi verðlagsskrám,
en voru borguð að miklu leyti með 9 aur. og 16
aurum alinin. Allir umboðsmenn og sýslumenn í
Norður- og Austuramtinu höfðu mælt á móti þessum
leigu-uppboðum 1842—43, en þeir urðu að hlýða
skipun yfirboðarans, og almenningur, sem þurfti
jarðirnar til ábúðar, átti að sætta sig við að greiða
meira eftir jarðirnar en áður.
III. Konnngsbrjefið 23. Sept. 1848.
Byltingarnar í Norðurálfu, sem drepið er á hjer í
upphafi, munu hafa komið fyrirskipun amtmannsins
í opna skjöldu. Sjaldan eru svo stórsjóir og brot-
sjóir á þjóðarhöfum Norðurálfu, að ekki brjpti á ein-
hverjum skerjum eða annesjum norður hjer. Enn
nærkomnari okkur var þó yfirlýsing Friðriks kon-
ungs VII. — 1848 20. Janúar dó Kristján konungur
VIII. og sonur hans Friðrik VII. lýsti yfir því sam-
dægurs, að hann ætlaði að gefa þegnum sínum
stjórnarskrá. Til þess var kallað saman þing í Dan-
mörku að semja hana. Vegna samgönguleysis við
ísland varð þó konungur að skipa sjálfur þá 5 ís-