Andvari - 01.01.1921, Side 39

Andvari].
Norðurreiðin 1849 og síðar.
35
hafði borist frá Eyfirðingum, en þeir hlífðust við að
telja margt, er fullsanna mátti, segir Gísli Konráðs-
son.1) Hann ritaði 4 afskriftir af skjalinu. Eitt ein-
takið var sent Briem sýslumanni; annað eintakið
var sent Þjóðólfi, en var aldrei prentað þar. Þriðja
eintakið mun hafa farið utan, hvað sem um það
varð þegar þangað kom. Það mun hafa komið í
hendur Brynjólfi Pjeturssyni, sem þá gekk næstur
ráðherrunum í öllum íslenzkum málum. Þangað
hefur Konráð Gíslason eflaust komið því, og getur
hafa orðið orsökin til brjefs innanríkisráðherrans 23.
Maí 1850. Það eitt er víst, að Norðurreiðin varð
áslæðan til brjefsins.
»Norðurreiðin« var farin til þess að losa þá, sem
voru leiguliðar eða vildu verða leiguliðar á klaustur-
jörðum, undan »festu«-uppboðunum. Hún var svar
gegn fyrirskipun um landbúnaðarmál. Brjef innan-
ríkisráðherrans 23. Maí 1850 ákveður, að »festu«-
uppboð á konungsjörðum skuli vera afnumin, og
leggur fyrir amtmennina að sjá um, að dugandi
ábúandi fáist á jarðirnar, og að þær gangi í ættir,
hvenær sem því verður komið við. Þetta brjef er
úrskurður stjórnarinnar í málinu. Það ber vott um
skarpleika Brynjólfs Pjeturssonar, sem sjálfsagt hefur
samið það og vanalega sá skýrast manna kjarnann
í málinu. Brjeíið gerir konungsjarðarábúð sem lík-
asta sjálfsábúð. Það er uppreist fyrir Skagfirð-
inga og Eyfirðinga, þótt þeirra sje hvergi gelið, og
fyrirbyggir, að fleiri amtmenn hnjóti um sjálfsvald
það, er þeim var sett í brjefi fjármálastjórnarinnar
1843.
1) G. K.: Æflsaga. Ilvik 1911-14, bls. 260.