Andvari - 01.01.1891, Page 123

121
lögmál. Darwin, náttúruspekingurinn mildi, sem
kennt heflr oss að rýna inn í svo marga leyndar-
dóma náttúrunnar, lætur einmitt arfgengni, venju og
tilhneigingu mynda hornsteina í röksemda-kerfl sínu,
sem flestir nu byggja á. Þegar eitthvert hundakyn
hcfir í marga liðu verið vanið við að elta sömu
veiðidýr, fara hvolpar þess kvns að fæðast með fýsn
til sama veiðiskapar. Hafi annaðhvort foreldra
hvolpsins verið fugla-hundur, eiga hænsni hvergi frið-
land fyrir honum; hafl foreldrarnir verið varð- eða
dýrhundar, fæst eigi hvolpur þeirra einu sinni til að
eta hænsna- eða fuglakjöt. Þetta einkenni um erfða-
vana og tilhneigingar kemur eins fram í gjörvallri
hinni lifandi náttúru, og því er þess eigi að vænta,
að maðurinn myndi frá því undantekningu. I fyrir-
lestri um taugaliflð, sem eg einu sinni samdi og las
upp fyrir luktum dyrum, útlistaði eg þetta betur og
benti á, að vor betri maður ætti að veita vörn og
viðnám móti hvers konar freistni með þeirri meðvit-
und, að oss sé ólcyfilegt að láta börn fæðast í lieim-
inn, sem bera sjúkt eða bilað taugakerfl og með-
fæddar skaðvænar fýsnir. Það er háleitari hugsunar-
háttur, að manni beri fremur að styrkja hjá sér liið
góða og niðurkefja liið illa fyrir sakir annara, lield-
ur en sakir sjálfs-ábata eða eiginnar nautnar.
Hinir áfengu drykkir, öl, vín og brennivín, hafa
að vísu ýmis skonar efni í sér, en eitt hafa þau öll
sameiginlegt, og það er vínandinn (alkóhólið), og það
er hann, sem gjörir menn drukkna og leiðir fram
allar liinar illu afleiðingar ofdrykkjunnar. Vér þnrf-
um því í þessu sambandi einungis að athuga hann
og lians verkanir. Þær eru tvenns konar; önnur er
verkunin af stundar-ölæði, liin af stöðugri drykkju.
A hinni fyrnefndu ber mest, og hana er einnig hæg-