Menntamál - 01.03.1936, Síða 11

MENNTAMÁL
9
á þeim andlegu öflum, er með hverju barni búa. Þau
kalla eftir áhuga bamsins og starfsþrá, og krefjast þess
að starfsorku sé veitt i holla farvegi. Og þau fullyrða,
að til þessa dugi ekki gamli yfirheyrslu-skólinn, þurr og
strembinn og kaldur og leikjafár, heldur verði að breyta
mjög til um starfshætti alla innan veggja skólans, sinna
meir hvötum barnanna og áhugaefnum, glæða starfs-
gleði þeirra og starfsorku með meira sjálfsnámi og sam-
starfi, og færa allt skólastarfið nær hinu daglega og
raunhæfa lífi.
Ef það á við, að nefna þessa öld fyrst og fremst öld
barnanna meðal annara þjóða, þá er það vissulega svo
hér á iandi. Það er fyrst með upphafi aldarinnar, að
liið opinbera fer nokkuð verulega að skipta sér af upp-
eldismálunum, eins og kunnugt er. Fram til þess tima
liöfðu heimilin svo að segja allt slíkt á sinni könnu.
Voru þá fjölmennar -— og fastbyggðar stofnanir, og mörg
af þeim ágætis skólar. Og þó að þetta væri ærið misjafnt
og sum börnin yrðu sorglega útundan, vegna getuleysis
eða skilningsleysis foreldranna, þá má segja, að um flest
stæði alþýðumenning okkar alltraustum fótum, þótt fá-
breytt væri og miður raunhæf, enda lifði þjóðin þá nokk-
uð frumstæðu sveitalífi með margerfðar venjur og tæki.
En með öldinni kemur voralda erlendrar menningar
yfir landið, gegnum innlenda stjórn, síma o. fl., sem
þegar frá byrjun boðar stórbreytta þjóðlífsháttu og ný
tök á svo að segja hverju verkefni. í fræðslu- og mennta-
málum eru fræðslulögin frá 1907 fyrsti vorboðinn. Þau
eru samin af mönnum, sem fyrst og fremst stóðu föst-
um fótum á gamalli, gróinni jörð, og höfðu andað að
sér ilmi hennar, en sáu þó bjarma fyrir nýjum og breytt-
um timum. Lögin byggja enn á heimafræðslunni, sem
vonlegt var og rétt, börnin skyldu koma al-læs í skól-
ana og nokkuð skrifandi og reiknandi, en skólinn leit-
ast við að víkka sjónliring þeirra í almennum fræð-