Æskan

Árgangur

Æskan - 01.07.1969, Blaðsíða 44

Æskan - 01.07.1969, Blaðsíða 44
ESPERANT O ESPERANTO ESPERANTO Þegar Zamenhof var að setja saman alþjóðamálið esperanto þá komst hánn fljótt að raun um að ekki var nóg að semja málfræðireglur til þess að slíkt mál gæti komið að notum, heldur þurfti að þrautreyna málið. Vita hve gott væri að tala það og hvort hægt væri að yrkja á því kvæði eða skrifa á því sögur. Þetta gerði Zamenhof, hann orti kvæði á málinu og einnig þýddi hann úr bókmenntum ýmissa þjóða. í þessu varð honum furðu mikið ágengt. Hann þýddi úr þýzku, frönsku, rússnesku, hebresku og pólsku. Af verkum sem hann þýddi munið þið helzt kannast við Gamla testamentið, sem hann þýddi úr he- bresku og svo Ævintýri H. C. Andersens. Nú vita allir sem til þekkja, að Zamenhof hafði rétt fyrir sér, að mál eins og esperanto gæti ekki lifað og blómgast.^nema það eignaðist sínar eigin bókmenntir. UM FORSKEYTI. Ei' við lítum á fyrstu myndina sjáum við ungan mann og við myndina stendur — juna viro og gamlan mann maljuna viro. Þá sjáum við sterkan mann — iorta viro og veikbyggðan mann— maliorta viro. Mal — köllum við iorskeyti. Forskeyti í esperanto eru allmörg, og þau breyta merkingu orða eins og við sáum í þriðju lexíunni, að viðskeyti gerðu. Þið munið eítir viðskeyt- inu ilo sem táknar áhald og ino sem táknar kvenkyns veru. Forskeytið mal táknar að eitthvað sc gagnstætt, eða öiugt við það sem orð- stofninn segir. I>ess vegna er: jnua- ungur, maljuna gamall, forta-sterkur mal- forta veigbyggður (ósterkur). Dika — gildur, þykkur, maldika — grannur, bela — fallegur malbela — ljótur. Nafnorðið malo þýðir andstæða og atkvæðisorðið male þýðir þvert á móti. Nú skulum við taka nokkrar setningar sem skýra þetta betur. La malgranda flava kokino — litla gula hænan. La bela iiancino — íallega unnustan) La leono estas lorta, sed la muso estas malforta — Ijónið er sterkt, en músin er þróttlítil. Vonandi getur þú nú skrifað þýðingarnar sem við eiga. Verkefni um forskeytið mal. Hreinn — pura, óhreinn? Læstur — slosita, ólæstur? Með loki — kovrita, án loks? I.okaðar dyr — fermita pordo, opnar dyr? Fullur kassi — plena kesta, tómur kassi? Falíegur — bela, ljótur? Fullt glas — plena glaso, Tómt glas? Gott epli — bona pomo, vont epli? Hreint gler — pura vitro, óhreint gler? • LESKAFLI Johana estas dek ok jara. Cu Jo- hanohano estas juna viro? Jes, li estas juna viro. Vilhelmo estas okdek du jara. Cu li estas jnua viro? Ne, Vilhel- mo estas maljuna viro. Johano pezas sesdek kilogramojn. Cu li estas dika viro? Ne, li estas maldika viro, sed Vil helmo pezas okdek ok kilogramojn, li estas dika viro. Cu la poto estas kovrita. Unu poto estas kovrita la alia estas malkovrita. Cu la jrordo estas fermita? Unu pordo estas fermita la alia porclo estas malfer- mita. Cu la du kestoj estas plenaj? Unu kesto estas plena, sed la alia est- as tute malplena. Cu la vitroj de la fenestro estas puraj? Ok vitroj estas puraj, sed unu vitro estas malpura. La virino purigas la vitrojn. Cu la akvo en ambaú glasoj estas pura? En unu glaso estas pura akvo, sed en la alia glaso la akvo estas malpura. Cu la akvo de la akvolalo kaj la akvo de la rivereto estas pura? La akvo en la MOLA-MALM □ LA. flOLÁ CÁPELO. MALMOLA CAPELO. MALriOLA. 'Jpi MASTI ESTAS M II P <0 OLA. MOLA. MALMOLA MALMOLA. S5X Ö ✓£<POMO MOLA. SkrifiS bréf til þáttarins. Munið eftir að einkenna bréfin með orðinu ESPERANTO. akvofalo estas tute pura, sed la akvo en la rivereto estas malpura. Cu anv baú manoj de la sinjoro estas puraj? La dekstra mano estas pura, sed la maldekstra mano estast malpura. Kio estas en la maldekstra mano de l;l viro? Fn la maldekstra mano de la viro estas broso. 340
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60

x

Æskan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Æskan
https://timarit.is/publication/383

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.