Æskan - 01.07.1969, Blaðsíða 47

Valur (cnn vantar fullt nafn)
skrifar og biður um ýmsar upp-
lýsingar um hina svokölluðu
vgyroliopta" og „autogyro“-
flugvélar.
Sá, scm fyrstur er taiinn hafa
hagnýtt sér flugvél með rótor
eða iyftiskrúfu (rótor eða lyfti-
skrúfa er vængur, sem snýst j
láréttu plani) var spánski verk-
fræðingurinn Juan de la Cierva.
fslendingar fylgdust vel með
tilraunum hans, ]>vi að islenzku
dag])löðin sögðu frá þeim.
f „autogyro" er rótorinn að-
eins notaður til að skapa lyfti,
en flugvélin er drifin áfram af
skrúfu. f gyrokopta er annað
hvort iítil vél, sem snýr rótorn-
uin, eða koptinn er dreginn
áfram með spili, híl cða hrað-
háti.
f „autogyro“ snýst rótorinn,
l'cgar flugvélin er dregin áfram
af skrúfu og snýst l>á rótor
"in l>eim mun hraðar sem flug-
'élin fer liraðar áfram að vissu
inarki. Autogyro-vél gelur i'log-
ið mjög hægt, alveg niður i
-0—25 km/t., og hún þarf afar
'ítið svæði til flugtaks og lend-
"'gar. Autogyro gclur hins veg-
;ir ekki verið kyrr í loftinu eða
i'ogið aftur á bak cius og bcli-
kopter. f sumum autogyro-flug-
'élum er þó hægt að tengja
■'ótorinn við mótorinn, en ]>að
er bara gert við flugtak. Eftir
l>að snýst rótorinn fyrir áfall-
a*idi loftstraumi, þegar venju-
'eg skrúfa togar alla flugvélina
áfram.
Autogyroinn var undanfari
bréfdúfan
helikoptersins, sem leyst hefur
þann fyrrnefnda af hólmi. Á
siðari árum hefur þó autogyro-
inn verið lífgaður við í nokkuð
öðru formi, einkum i Banda-
rikjunum. Hér er um að ræða
flugtæki það sem nefnt er gyro-
kopti eða svifgyro. Gyrokopti
er autogyro áu mótors, og cr
hann oftast dreginn á loft af
bílum og helzl uppi á meðan
hraðinn er nógur. f miklu
livassviðri er hægt að fljúga i
gyrokopta mcð því að tjóðra
liann niður, og líkist hann þá
venjulegum flugdreka. Hér á
Þannig lítur gyrokoptinn út —
furðulega einfaidur, en getur
samt flogið.
íslandi eru til nokkrir gyro-
koptar, en þeir Jiafa lítið vcrið
notaðir, enda þykja þeir ekki
öruggir. í Danmörku, til dæmis,
hafa þeir ekki lilotið viður-
kenningu yfirvalda. Sjálfsagt
mun þó að þvi koma, að þeir
verða notaðir mönnum til
skemmtunar, en þeir cru enn
nokkuð dýrir.
Gyrokoptanum er stýrt lneð
stöng eða „pinna,“ scm festur
er ofan til á stöngina, sem
heldur rótornum. Þessi stýris-
stöng er i beinu sambandi við
rótoröxulinn og stýrt er með
])ví að halla honuin i ]>á átt,
sem maður vill fara, til liægri
eða vinstri o. s. frv.
Hvað liátt verður koniizt, fer
eftir lengd taugarinnar, sem i
gyrokoptann heldur.
Að lokum vil ég benda öllum,
sem liafa i lij'ggju að fljúga
hvers konar flugtækjum sem er
heimatilbúnum eða aðkeyplum
að liafa samband við flugmála-
yfirvöld og fá samþykki þeirra
og tryggingarfélaga til þess að
fara á loft. Fósturjörðin er
óvægin, þegar hún slær menn!
Umfram allt: Varúð, gætni,
öryggi!
Flugmódelflug hefur lengi verið með útbreiddustu skemmtun-
um fólks um allan heim. Strax og hlýna tekur í veðri flykkjast
menn með módel sín á auð svæði við bæi sína. Flestir smíða
eina eða tvær flugur yfir vetrarmánuðina. Ég býst við, að margir
af lesendum Flugþáttarins stundi þetta gaman. Ég vil hvetja fleiri
til þess að reyna þetta. Módelin þurfa ekki að vera stór eða
vandsmíðuð. Aðalatriðið er, að þau séu vel gerð, ekki skökk eða
undin. Þá fljúga þau ekki vel. Farið hægt af stað — það þarf
nefnilega að láta módel fara í tilraunaflug, alveg eins og full-
stórar flugvélar. Gleðilega flugdaga!
Herbert á Neskaupstað skrif-
ar Flugþættinum vegna þess,
að liann hefur séð tvær mis-
munandi myndir af Boeing
SST, en það er bandarísk flug-
vél, sem á að geta flogið hraðar
cn liljóðið. Aðra myndina sá
Herbert i Flugþætti Æskunnar
i febrúar lí)fi7, en hina i bók,
sem liann liefur eignast, „Civil
Aircraft of the World.“
Þetta er alveg rétt athugað
hjá þér, Herbert. En myndiu,
sem við birtum i febrúar 1967
var rétt mynd af Boeing SST.
Þá átti flugvélin að hafa vængi,
sem færa mátti aftur og fram.
Hugmyndin var að láta ])á
standa næstum hornrétt út frá
skrokknum við flugtak og lend-
ingu, en láta þá vita aftur við
mjög mikinn hraða.
Eftir því sem á tilraunir Bo-
eing leið, kom i ljós, að þetta
byggingarlag var ekki sem
heppilegast. Flugvélin var þvi
teiknuð að nýju, og nú likist
hún brezk-frönsku Concorde-
])otunni. Eins og þú veizt, á
Concorde að fljúga óskaplega
liratt. Vængurinn á hæði Con-
corde og Boeing SST er delta-
lagaður, ]). e. eins og þríhyrn-
ingur. (Delta er nafnið á griska
bókstafnum D, sem táknaður
er með þríhyrningi). Fram úr
vængnum skagar svo skrokkur-
inn, eins og svanaháls.
Flugþátturinn mun án efa
birta myndir af þessum flug-
vélum síðar.

ORÐSENDING.
Munið að setja nafn og heim-
ili ykkar á bréfin þegar þið
skrifið okkur. Það er góð regla
að setja nafn sitt aftan á um-
slagið sem bréfið er sent í, það
er trygging fyrir því að bréfið
komizt til skila.
ÆSKAN.
343