Félagsrit - 01.01.1915, Blaðsíða 19

19
getaS og gert, af okkar fátækt, þrátt fyrir það, að öll
framleiðsla hjá okkur hefur verið og er í hinu mesta
niðurlægingarástandi og verzlunin hin óhagkvæmasta.
5. Önnur leift.
En verður þetta ekki svo að vera? Er nokkur önn-
ur leið fær fyrir okkur til verzlunar? Getum við tekið
verzlunina í eigin hendur? Eyrstu spurningunni má
hiklaust svara neitandi, en hinum tveim játandi. Ekki
skortir getuna, kraftinn. Það er sýnt, að við getum
ótrúlega mikið, eða höfum gert, sundraðir eins og við
höfum verið, að eins með því að láta nokkra kaupmenn
fog nú að síðustu einnig landssjóð) safna saman arðin-
um af atvinnu okkar í sínar hendur. Hví skyldum við
þá ekki geta, með þvi að slá okkur saman, sjálfir safn-
að þessum arðmolum í eitt og látið þá starfa í okkar
þágu? Þyngsta ómegðin, sem á okkur liggur, er kaup-
mannastéttin, með öllu því, sem við leggjum henni til
framfærslu og þæginda, og öllum þeim óþægindum sem
slíkt bakar okkur, eins og bent er á hér að framan.
Þetta alt til samans er mikið þyngra en öll okkar út-
borin útgjöld samanlögð. Ef við nú losuðum okkur við
alla þessa byrði, hættum að ala þessa ómegð, og þar
með knýum það fólk, sem nú stundar kaupmensku og
við hana stjanar, til að snúa sér að annari atvinnu eða
til að gerast sjálfir framleiðendur auðs, í stað þess að
vera safnendur auðs, sem aðrir framleiða — hversu mik-
ið mundi þá ekki mega vinna til nytsemdar, lil fram-
leiðsluauk, fyrir það fé, er við það ynnist? Og jielta
er framkvæmanlegt. Kaupmenn, sem milliliðir í viðskift-
2*