Félagsrit - 01.01.1915, Blaðsíða 9

9
Sumir álíta að kaupstaðabörn fái betri fræðslu, með
því þau eigi kost á aS ganga á skóla. En hið sanna
er, að í kaupstaðaskólunum, þar sem börnin eru mörg
í „bekk“, læra þau oft minna allan veturinn, en sveita-
börn, sem eru fá saman, læra á 10—12 vikum, ef jafn-
hæfa kennara hafa, og skilja allir hina eðlilegu ástæðu
til þess. Sveitabörnin læra auðvitað minna af undan-
brögðum frá náminu, og blekkingarbrögðum við kennar-
ana, og er þeim það enginn skaði.
I kaupstöðum er margt sem freistar unglinganna
til að eyða tima og aurum óskynsamlega, og íleiri gynn-
ingar óholiar fyrir siðferðið, heldur en í sveit. Afsömu
ástæðum dregst léltúöuga unga fólkið fremur úr sveit-
unum í kaupstaðina, heldur en hið staðfastlynda og ráð-
setta. Það sem þó einna mest dregur ungt fólk úr sveit
í kaupstað eða að sjónum, er það, að þar þykir auð-
veldara fyrir efnalitla að stofna heimili, bygð á sjósókn
eða daglaunavinnu sem aðal atvinnu. En í sveit þarf
ætíð nokkur efni til að geta fengið jörð og reist bú.
Það krefur því fremur fyrirhyggju og samhaldssemi.
Við flesta daglaunavinnu í kaupstað, er atvinnu-
fyrirhyggjan litil önnur en að útvega sér aðgang að
vinnunni, og störfin ílest fábreytt. Fyrirhyggjan hvílir
mest á atvinnuveitendum og aðstoðarmönnum þeirra,
en þeir eru minstur hlufi fjöldans. Þar af leiðir, að
verkmannalífið i kaupstöðunum er ekki eins útliðandi og
þroskandi fyrir mannsandann eða sálarkraftana, eins og
sveitalífsstarfsemin, sem vegna margbreytni sinnar kref-
Ei'tir 10 ára aldur sat eg hjá ám ýmist einn eða með yngra
barni; vóru þó ærnar 120—130. Hufði eg þá beztan tíma til að
lnsa, og las þær bækur, sem eg komst yfir,