Félagsrit - 01.01.1915, Blaðsíða 23

23
I Danmörku hefur samvinnufélagsskapurinn náð
einna mestúm þroska, orðið víðtækastur, samanborið við
fólksfjölda. Fyrir hann hafa framleiðsluvörur bænda
þar náð því áliti, að vera taldar beztu vörur síns kyns
sem á heimsmarkaðinn koma, og þess vegna hækkað alt
að því um helming, og sumar jafnvel meira, í verði.
Þetta hefur stórum aukið velmegun þeirra og alla menn-
ing. Þeir eiga nú sjálfir vöruhús þau, er þeir þurfa að
nota, hafa eigin ábyrgðarsjóði, banka, og skip í förum
til vöruflutninganna; annast sjálfir verzlun sína að öllu
leyti, bæði sölu og innkaup. Hagnaðurinn af þessu
skiftir tugum miljóna króna á ári fyrir félagsmenn, mið-
að við kaupmannaverzlunina. Félagsbændur í Dan-
mörku hafa t. d. grætt svo miljónum króna skiftir ár-
lega á eggjaverzlun sinni einni. Þeir hafa jafnvel getað
afstýrt verkföllum með samvinnufélagsskap sínum. T. d.
höfðu skipa-afgreiðslumenn eitt sinn ákveðið að gera
verkfall. Þá sendu bændur i samvinnufélögunum vinnu-
menn sína (hver deild nokkra, eftir fyrirskipan yfir-
stjórnarinnar) á þá hafnarslaði, er félögin helst notuðu
til daglegra viðskifta við önnur lönd, er afgreiða skyldu
skipin, ef hinir legðu niður vinnu. Þá sáu þeir að þýð-
ingarlaust var að gera það; alt gekk sinn gang fyrir
því. Þetta kostaði samvinnufélögin nokkra tugi þúsunda;
en þau afstýrðu með því tapi, sem annars hefði numið
hundruðum þúsunda eða miljónum. Sýndu jafnframt
með þessu kraft félagsskaparins, sem ekki þýðir að reyna
að buga, ef hann er nógu sterkur og vel stjórnað.
— Hvenær komumst við svo langt? Svar: Þegar við
fáum opin augu fyrir nytsemi samvinnufélagsskaparins
og lærum að vera trúir félagsmenn.