Félagsrit - 01.01.1915, Blaðsíða 43

43
leysi sprottiS. — Um þetta segir i boðsbréfi stofnfull-
trúanna:
„Viöskiftaskyldan er nauSsynleg til aS tryggja fé-
lagsskapinn. Ófrjálslegri er hún ekki en önnur félags-
bönd, sem vér berum margvísleg án möglunar, þótt ekki
höfum þau sjálfir á oss lagt til aS tryggja atvinnu vora
og eigin hagsæld, eins og þetta miðar til. Vér erum
ekki frjálsari nú með fjárverzlunina, heldur báðir kjör-
um þeim, sem aðrir bjóða oss, og hinum margbreyti-
legu dutlungum óeðlilegs viðskiftalifs“.
Sá sem gengur í viðskiftafélag, eins og t. d. Sf. Sl.,
gerir það fyrst og fremst af eigin hvötum og frjálsum
vilja. Hann er með því. að losa sig úr viðjum kaup-
mannaverzlunarinnar og gerasi verzlunareigandi sjálf-
ur. Til þess að þessi verzlun hans geti blómgast, og
náð sem mestum þroska og krafti, verður hann að láta
hana njóta að öllu leyti alls þess stuðnings, sem hann
getur veitt henni. Geri hann það ekki, dregur það úr
henni, og það af viðskiftunum, sem hjá öðrum lendir,
eílir jafnframt mótstöðuna við verzlun hans, og eykur
erfiðleika fyrir hana. Frjálsræðið er því i þessu efni
sama sem að vilja hafa óbundnar hendur til að skaða
sjálfan sig og samfélaga sína; og það er gert með
hverjum eyri, sem félagsmaður dregur undan félags-
verzluninni.
Margir bændur hafa sagt sem svo: Eg vil styðja
Sláturfélagið. Eg geng i það og legg fram minn skerf
af stofnfé (t. d. 10 kr.), og læt það máske hafa eitthvað
af kindum öðru hvoru. Að þessu ætti því að vera styrk-
ur. En eg vil hafa frjálsræði til að selja annarstaðar
það af fé minu sem mér sýnist. Eg hefi alla mína bú-
skapartíð selt honum Jóni mági mínum í Rvík og Pétri