Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1918, Side 20

258
Porleifur H. Bjarnason:
[ IÐUN'N
ráðherra Rússa smiðshöggið á bandalagið með sátt-
mála, er gerður var á öndverðu ári 1894.
Aftur á móti var keisari og ráðuneyti hans heppn-
ara í viðskiftum sínum við Breta. Með samningi,
dags. 1. júlí 1890, er kendur heíir verið við Helgo-
land, var deilum þeim, sem Bretar og Þjóðverjar
höfðu átt í nokkra hríð út af takmörkum nokkurra
þýzkra landeigna í Austurafríku, ráðið til lykta.
Samkvæmt samningi þessum létu Bretar af hendi við
Þjóðverja eyjuna Helgoland, sein lotið hafði Bret-
landi síðan 1814, en fengu aflur á móti Vitu og
Sansibar. Sumir Bretar mikluðust allmjög af sátt-
málanum; þjóðkunn eru meðal.annars orð Stanley’s,
landkannarans mikla: »I5að er að fá alklæðnað fyrir
einn buxnahnapp«. Og Salisbury lávarður, sem gerði
samninginn af hálfu Breta og var mikill vin Þjóð-
verja taldi, að nú væri tekið fyrir all missætli milli
þessara stórvelda, þar sem þeim bæri ekkert lengur
í milli. Blöð Bismarcks létu á liinn bóginn lílið yfir
skiftunum og héldu því fram, að svo framarlega sem
ófrið bæri að þöndum, mundi Þjóðverjar hafa mestan
hag af því, að eitthvert hlutlaust ríki ætti eyjuna,
því að það væri örðugt og afarkostnaðarsamt að víg-
girða hana. Sennilega mundu Bretar nú vilja gefa
mikið til, að skifti þau hefði aldrei átt sér slað, því
að án Helgolands væri hin mikla aukning þýzka Hot-
ans og öflugu sjóvarnir lítt hugsanlegar.
Áhugi keisara hefir einkum beinzt að því, að
auka nýlendur ríkisins og koma upp öflugum
herskipaflota, er á sinum tfma kæmi aðalstjórn-
málahugsjón hans í framkvæmd, að gera Þýzka-
land að heimsveldi. Þessi mikla »konungshug-
sjón« hans á rót sina að rekja til heimsveldisstefnu
annara stórvelda, einkum Rússlands og Bretlands
hins mikla, metnaðar keisara og síðast en ekki sízt
til hinnar afarmiklu fólksfjölgunar og frábæru fram-