Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1918, Blaðsíða 51

■ iðunni
Woodrow Wilson.
289
þá ekki á raddir, sem lofuðu stjórnmálaspeki Wil-
son’s fyrir það að hafa ekki þegar látið ginnast út í
ófriðinn. En nú kom þó tvent fyrir þessa mánuðina,
sem gaf Bandaríkjamönnum ærið umhugsunarefni og
þótti fremur styrkja málstað ófriðarvina um, að
hættan væri óðum að nálgast slrendur Ameríku.
Annað var koma Kaf-Deutschlands með litarfarm til
Norfolk í Virginíu í júlímán. 1916. En hitt var usli
sá og spell, er kafbáturinn U 53 gerði við strendur
Nýja Englands i októbermán. s. á. Þetta gaf Roose-
velt og hans mönnum byr i seglin; en friðarvinirnir
voru jafn-sannfærðir og áður um, að engin veruleg
hætta væri á ferðum, og sátu þeir fastir við sinn keip.
Nokkuð var það, að Wilson var sama sinnis og
áður, og vildi hann ekki einu sinni eigna JÞjóðverjum
upptök ófriðarins þá, sbr. orð hans á fundi í Uin-
cinnati um sama leyti: »Haíið þið nokkuru sinni
heyrt, hver byrjaði þetta stríð? — Ef þið hafið heyrt
það, vildi ég að þið vilduð gefa það til kynna, því
að það hefir enginn gert enn, það ég veit til. Ekkert
sérstakt kom því á stað, heldur ástandið svona yíir-
leitt«. — Wilson mundi naumast tala svona nú. —
En nokkuð var það, kosningarnar fóru svo, að hann
var kjörinn sem — friðarforseti, sem sá maður, er
með öllu mögulegu móti átti að reyna að koma
Eandaríkjamönnum lijá þvi að lenda í ófriðnum.
Eftir að Wilson hafði verið endurkosinn forseti,
Eom það í Ijós, að hann var jafn ákveðinn málsvari
friðarins og áður. í desember 1916 hófu Rjóðverjar
sína fyrstu verulegu »friðar-sókn«, sem svo hefir verið
uefnd, með ræðu Bethmann-Hollweg’s, þáverandi
kanzlara, um tiltækilega friðarskilmála. Og 20. s. m.
skoraði Wilson á ófriðarþjóðirnar að láta í Ijós, með
hvaða kjörum þær vildu semja frið. Eitt af atriðun-
Um í þessari orðsending hans lil ófriðarþjóðanna
vakti sérstaka athygli og nokkra óánægju lijá banda-
iðunn iii. 19