Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1918, Blaðsíða 36

• 274
Þoirleifur H. Bjarnason:
| IÐUNN
ríkisráðherra 21. júlímánaðar ræðu í Mansion House
í London (sbr. Iðunni II. ár, 307.—308. bls.), er tók
af öll tvímæli um það, á hvora sveifina Bretar mundi
snúast, ef til ófriðar drægi. Ræða Lloyd-George’s
vakti stórmikla gremju á Þýzkalandi, einkum þó
meðal Stór-Þjóðverja og annara, er vildu auka ný-
lendur þýzka ríkisins. Ymis þýzk og brezk blöð
spöruðu nú ekki að skora á stjórnir sínar, að láta
hvergi hlut sinn. í nokkra mánuði var ekki annað
sýnna en að Norðurálfu-ófrið mundi leiða af deilum
þessum, en að lokum tókst stjórnarmönnum í Berlín
og London, er vildu að friður héldist, að kveða niður
ófriðar-drauginn1). Er mælt, að keisari og kanzlari
hans haíi einkum gengist fyrir því að lægja ófriðar-
öldurnar á Þýzkalandi, og að keisari hafi meðal ann-
ars ritað frænda sínum Brelakonungi eiginhandarbréf.
Loks bundu Frakkar og Þjóðverjar enda á deilu
þessa með samningi 4. nóvember 1911 (síðari samn-
ingur Frakka og Þjóðverja um Marokko). Frakkar
fengu svonefndan »verndarrétt« yfir landinu og gerðu
sér það háð, en skuldbundu sig aftur á móti til að
veita öllum Norðurálfu-þjóðuin jafnrélli til þess að
reka þar verzlun og aðra atvinnu. Þýzkaland afsalaði
sér öllu tilkalli til Marokko, en í þess stað létu
Frakkar af hendi við það víðáttumikil héruð við
Kongo, í grend við Kamerun, en fengu þó þar á móti
dálitla landsspildu við Tsadvatnið. Báðir málsaðiljar
voru mjög óánægðir með samninginn og af máli
þessu reis mikil tortrygð og gremja milli Þjóðverja
og Frakka og ef til vill enn meiri með þjóðverjum
og Bretum. Kom það greinilega í ljós, er málið var
rætt í þýzka rikisþinginu haustið 1911. Foringi íhalds-
1) Ef deilur þessar liefðu leilt lil ófriðar, Iiöfðu Bretar ætlað sér að
setja 160,000 hcrmcnn á land i Belgíu, cnda þótt Belgir heiðu ekki farið
þess á leit (sbr. »Belgiske Aktstykker«: samræða Brigdes, brezks lierfor-
ingja, og Jungbluths, yfirhersliöfðingja Belga).