Iðunn : nýr flokkur - 01.09.1932, Side 10

200
Nesjamenska.
ÍÐUNN
alla góða menn. Og borgarastéttin studdi pessar menta-
greinar og ugði ekki að sér urn háska þann, er af
þeim kynni að leiða. Nú þykir henni sem hún hafi
alið nöðru við brjóst sér, jrar sem læknisfræðin er.
Þessi vísindagrein hefir kent mönnum næringarefna'
fræði og lieitt í ljóis úrkynjun pá, sem stof.nsins bíður
við skort vissra skilyrða. Þefcta er orðið að háskavopni i
höndum allsleysingjanna — og er nú löggjafarvaldið
víðs vegar að basla við að reisa skorður við jressu
glapræði læknanna. (Sbr. umr. á alpingi um berkla-
varnaiögin hér.) Sama máli gegnir um bókmentirnar.
Borgarastéttin hér á landi var ekki orðin görnul, þegar
hún fann, að jrað voru pö nokkur mái, sem hér miætti
aldred ræða, t. d. pólitískar umbótaskoðanir, viðhalds-
hvatir manna og trúmál. Goðgá þykir jiaö einnig, ef
nokkuð er hróflað við peim sagnhjúpi, sem undirokuð
alj)ý'ða hefir ofið um heldri nienn jrjóðarinnar að
fornu og nýju. Skal nú ofurlítið litið á, hvernig þetta
birtist i hérlendum bókmentum og gagnrýnii hin síð-
ari ár.
Fyrir hér um bil 16 árum kvað mest að Jóni Trausta
allra islenzkra skáldsagnahöfunda. Jón átti við j)á mæðu
að stríða, að hann þurfti fé til viðurlífis sér og lét
betur að afla þess með ritstörfum en prentverJd. Hann
var óbyltingagjarn með öllu, en leit svo stórt á hlutverk
sitt, að sér væri heimilt að kryfja til mergjar mann-
legar sálir, eftir því sem gefca leyfði, og það þótt kaup-
menn ættu í hlut eða hefðarkonur frá fyrri öldumi
Borgarastéttin íslenzka var miklu óstéttvisari þá en
nú. Þó var hún aldrei ánægð með Jón, en alþýða unini
bókum hans og gerir enn. Hann var skammaður barna-
legum óbótaskömimuim ár eftir ár, ogvirðist seinast hafa