Iðunn : nýr flokkur - 01.09.1932, Síða 36

226
Heimskreppan.
IÐUNN
ekki fyrir og skilja ekki. Þær opinberu aðgerðir, sem
gripið er til og blöðin auglýsa sem lækningu vi'ð mein-
unum, eru sjaldan annað en ný sjúkdómstákn — neyð-
arráðstafanir, sem kreppan sjálf hefir rekið yfirvöldin
tif að gera, eftir að J>au eru búin að Jirjózkast við í
lengstu lög. Þess vegna koma slíkar ráðstafanir æfin-
lega of seint, Jiótt j>ær séu að einhverju leyti tii bóta.
En sumar gera bara ilt verra, verða orsakir nýrra
vandræða, sem snúist er við af sama ómeövitandi ráð-
leysi. Þá hendir J>að stundum, að ákveðin viðleitni
hverfist y,fir í sína eigin andstæðu, svo. að J>að, sem átti
að fyrirbyggja, verður einmitt árangurinm af stritinu.
Þetta er hlutskifti áttaviliunnar. Sá, sem viliist á áttun-
um, heldur til vesturs, J>ótt hann ætli í austur.
Hin gífurlega skaðabótaskylda, sem Þjóðverjum var
lögð á herðar eftir styrjöldina til J>ess að bæta sigur-
vegurunum tjónið, er stríðið bakaði þeim, átti rót í
stríðskreppunni, sem þá þjakaði þjóðirnar, og uppæstu
hatri aimennings á Þjóðverjum. Það var ekki róleg
skynsemi, sem sagði fyrir verkum þar. Engum algáðum
manni með fullu viti — og það skyldi maður ætla,
að stjórnmáiabroddarnir væru — kom til hugar, að
þær geysiupphæðir yrðu nokkurn tíma greiddar. End-
urskoðanimar á Jressum samningsákvæðum — J>ær eru
orðnar margar — knúðust fram af sjálfu sér, J>egar
sigurvíman var rokin burtu og það lá í augum uppi,
hve fjarstæðar þær voru raunvemleikanum og allri
sanngirni.
Verðfesting peninganna á árunum eftir styrjöldiná
var framkvæimd fyrirhyggjulítið og af engri viöskifta-
legri framsýni. Margar þjóðir streittust við á ]>eim ár-
um að hefja gjaldeyri sinn upp í gullgengi og uirðu
með ýmsum hætti að gjalda afhroð fyrir í atvinnulífi