Iðunn : nýr flokkur - 01.09.1932, Blaðsíða 66

256
Kreuger-æfintýrið.
IÐUNN
sem fyrirtækið hvílir á, stendur nær því i stað, en hin
reikningsiega yfirbygging, sem reist er á pesisum grund-
velli, vex út yfir öll takmörk. Nokkrar tölur sýna þetta
bezt. Hlutafjármagn Jönköbing-samsteypunnar var ná-
iægt 17 mililj. króna. Sameinuðu verksmiðjurnar, sem
Kreuger setti á laggirnar 1913, höfðu 5 mállj. króna
hlutafé. En hlutafjármagn Sænska eidspýtnafélagsins —
<5vo nefndist pað eftir að Kreuger hafði sameinað alt —
var 1918 komið upp í 45 milljónir og varasjóðir taldir
61 milljón. 1925 var hlutaféð 180 millj., varasjóðir 82
millj., en alls réði samsteypan yfir fjármagni að upp
hæð 325 millj. kr. Árið 1929 er hlutaféð 270 milljónir,
varasjóðir 200 millj., en alls ræður fyrirtækið yfir
498 millj. kr. Náiægt 2/ð af pvi fjánnagni stendur pó
í erlendum eldspýtnafélögum. — Nú er það komið í
ljós, að mikill hluti pessara geysi-upphæða voru sýndar-
verðmæti, ekki til nema á pappírnum. Að svo var,
myndi fjármálaheiminum vorkunnarlaust að vita og
skilja, ef fjármáLamennimir væru ekki gersamlega sefj-
aðir af sínum eigin loddaralistum.
Á sama tíma, sem fjánmagn féJagsins vex svona gífur-
lega, fækkar sænsku verksmiðjunum smátt og smátt.
1929 eru þær ekki fleiri en 15. Tala verkamanna hafði
verið rúmlega 7000 árið 1913, náði hámarki 1917 með
um 9000, en var árið 1929 komin niður fyrir 5000. Á
striðsárunum, um það leyti, er Kreuger kom allri eld-
spýtnafriamleiðslu Svia undir einn hatt, var framleiðslan
mest, um 54 000 smálestir á ári. Eftir það fór hún
minltandi, og árið 1929, er eldspýtnahringurinn stóð á
hátindi fjármálaveldis síns, var hím um 40 000 smálestir.
Af þvi, sem hér er sagt, er það ljóst, að sænskiá
eldspýtnaiðjan var búin að ná þedm vexti, er hún
hefir náð mestum, um það leyti, sem Kreuger kemur