Hlín. - 01.04.1902, Page 37

27
Eins og áður er sagt og allir vita, er Ameríka gott
og kostamikið land. Áður cn hvítir menn fóru að setj-
ast þar að, fyrir meira en 300 árum, var þar fyi ir mik-
ill fjöldi af þar innfæddu fólki, er þar hafði iifað frá ó-
munatíð. En það fólk lifði eftir fyrirmyndum forfeðra
sinna upp á gamla móðinn, og auðvitað mjög um-
bóta- og framfaralitlu lífi, í þeirri trú, að það væri
hið eina rétta. Það rœktaði ekki /andið, og lifði því
ómenskulegu fátæktarlífi við sífeldan skort og vesaldóm,
eins og það gerir reyndar enn flest, af því það á svo
bágt með að taka sér fram, — breytir ekki til.
— En það var og er í Ameríku þetta fólk, en
leið þó sífeldan skort, rétt eins og eðlilegt var vegna
þess, að það hagnýtti ekki kosti landsins. Eg skal fús-
lega taka það fram, að hér er ekki eiginlega líku sam-
an að jafna, þar sem erum vér íslendingar og Indíanar
í Ameríku. Þar berum vér auðvitað af eins og gull af
eiri, svo mannaðir erum vér þó að minsta kosti, guði
sé lof. — Og það skal einnig fúslega játað, að vér höf-
um hagnýtt oss betur kosti vors lands, en Indíanar
notuðu landkostina í sfnu föðurlandi, enda höfum vér
h'ka ávalt lifað manndómslegra og sælla lífi en þeir, ein-
mitt af þeirri ástæðu. En hvað það snertir, að yrkja
ekki landið; að grafa ekki upp úr jörðinni gullið og
gróðann, heldur aðeins að láta sér nægja að safna sam-
ati þeint fjársjóðum, sem fyrir manni liggja ofanjarð-
ar, þá höfum vér einmitt í því líkzt u m o f Indíönum
og öðrum villimönnum, og vegna þess gengið barattan
fyrir tilverunni örðugar en annars hefði verið.
Þetta dæmi af Indíönunum f Ameríku virðist mér
að því leyti eiga hér sérstaklega vel við, að landið
þeirra, er svona nauntlega forsorgaði þa, var og er eng-
inn afskektur hólmi úti í hafsauga, sent spursmál sé uin