Hlín. - 01.04.1902, Side 89

79
kvæmara er þó að miða við smærri lengdir, svo sem
t. d. V2 eða V4 þuml.
Aðferð til að finna og ákveða hraða á
misstórum samtengdum hjólum.
Þegar 2 hjól eða fleiri eru samtengd með belti eða
á annan hátt, eins og venjulegt er í vélum og verksmiðj-
um allskonar, þá er nauðsynlegt að geta á sem auð-
veldastan hátt ákveðið stærð hjólanna fyrir vissan hraða
framleiddan, sem og hitt, að geta reiknað út hraðann
eftir gefnu þvermáli misstórra hjóla. Aðferðin til þess
á þvermáli hjólanna í þumlungatali á annan
veg og snúningshraðanum á mínútunni hins vegar.
Það hjólið, sem hreyfiaflið stendur í beinu sambandi
við, er kallað „ h r e y fi hj ó 1", en hitt hjólið, sem fjær er
hreyfiaflinu og sameinað er hreyfihjólinu, er kallað „ d r a g -
h j ó 1 ".
1. Til að finna hæfilegt gegnmál eða þvermál hreyfi-
hjólsins, þá margfalda þvermál draghjólsins með snún-
ingshraða þess á mínútunni. Deil svo þeirri tölu, sem
út kemur, með snúningshraða hreyfihjólsins, og verður
hlutatalan þá þvermál hreyfihjólsins.
2. Til að finna hæfilegt þvermál draghjólsins, þeg-
ar hraði og þvermál hreyfihjólsins er gefið, þá margfalda
hraða hreyfihjólsins með þvermáli þess. Deil því næst
tölunni, sem út kom, með þeim snúningshraða, sem drag-
hjólið (eða ásinn) á að hafa;-verður hlutatalan þá gegn-
mál draghjólsins.
3. Til að finna snúningshraða á hrtyfihjóli, þar sem
þvermál þess og bæði þvermál og snúningshraði drags-
hjólsins eru fyrir hendi, þá margfalda snúningshraða
draghjólsins með þvermáli þess, og deil svo tölunni, sem