Kirkjuritið - 01.04.1948, Side 57

PETTER DASS
151
er flug og tilbreytni í lýsingum kvæðaflokksins, samfara
léttleika í rími, og bragarhættirnir falla vel að efninu. En
alstaðar í kvæðunum er trúarhneigð höfundar og bjargföst
guðstrú hans sterk undiralda, og nærtæk verða honum
dæmin úr daglega lífinu til uppbyggingar og áminningar.
Innihald og efnismeðferð áttu því sameiginlegan þátt i
því að afla kvæðaflokki þessum slíkra vinsælda, að fágætt
er í norskum bókmenntum, og þá sérstaklega meðal Há-
leygja, sem talið hafa sér metnað í því að kunna kvæðin
utanbókar og hafa þau með þeim hætti á hraðbergi.' Sjá
niá áhrif samtíðarskálda í kvæðum þessum, en beri maður
kvæðaflokkinn saman við líklegar fyrirmyndir hans, ber
hann af þeim sem gull af eiri um hreinan skáldskap, bæði að
raunsæi, hugmyndaflugi og málbúningi; höfundurinn hefir
farið sínar eigin götur, með þeim árangri, að þetta fræga
verk hans er ,,hold af hans holdi, og blóð af hans blóði.“
Hinn andlegi skáldskapur Petters Dass er eigi síður
merkilegur en veraldlegur skáldskapur hans, enda voru
andleg Ijóð hans og sálmar drjúgum meiri að vöxtum,
en einnig ærið misjöfn að gæðum og varanlegu gildi, svo
sem vonlegt var
Sérstaklega mikilli útbreiðslu áttu söngvar hans um
fræðin(„Katekismus-sange“) að fagna, en þar færði hann
í ljóðabúning öll fræði Lúters. Var bók þessi þegar mjög
víðlesin um allan Noreg og einnig all útbreidd í Danmörku.
Vitað er um eitthvað 30 útgáfur af henni, en fullyrt, að
þær hafi verið miklu fleiri, enda eru þau norsk rit teljandi,
sem átt hafa slíkri lýðhylli að fagna um tveggja alda skeið.
Líta einnig ýmsir svo á, að í þessum sálmum sínum um
fræðin nái Petter Dass hæst sem skáld; eitt er víst, að þeir
bera langt af flestu öðru í andlegum kveðskap samtíðar-
innar. Yfir þeim er sá blær hughreysti og lífsgleði, sem
sérkennir önnur ágætustu kvæði höfundarins, samfara
hjartahlýju og hugmyndaauði, er óvenjulegt var á þeirri
tíð, að ógleymdri rímleikninni. Sálmar þessir voru, eins
og nafnið bendir til og höfundurinn tekur fram, einkum