Kirkjuritið - 01.12.1951, Side 70

320
KIRKJURITIÐ
gildi. Og engin lífsskoðun, sem ekkert tillit tekur til þeirra,
hygg ég, að nái að festa rætur hjá nokkrum menntuðum
nútímamanni.
En jafn víst er það að mínu viti, að þeir menn gjöra
sig seka í örlagaríkum misskilningi, sem ætla að efnis-
hyggjan veiti fullnaðarsvar við spurningunni um tilgang
lífsins. Ef vér hugsum um þróunina tvo síðustu áratug-
ina, þá er ekki unnt að dyljast þess, að nú er aftur mjög
horfið frá því að miða allt við þetta líf eitt saman.
Ég veit að vísu, að þessi breyting stendur í ýmsum
greinum í sambandi við afturháld vorra tíma yfirleitt, við
þreytuna og uppgjöfina, er breiðist út — við óljósa löng-
un eftir nýju myndugleikavaldi, sem geti losað einstak-
linginn við persónulega ábyrgð.
En jafnframt hygg ég, að meira búi undir. Menn finna
innst í hjarta, að eitthvað vantar.
Vér vitum öll, hvert áfall síðustu 20—30 árin hafa orð-
ið bjartsýni aldamótanna á menninguna. Það er ekki að-
eins glundroði stríðsáranna og áranna eftir stríðið, sem
hefir átt þátt í því, heldur hefir persónuleg neyð einstak-
linganna orðið sárari og sárari. Mér skilst, að þeir séu í
raun og veru fáir, sem séu ekki famir að finna til þess,
hve einhliða efnishyggja sé ófullnægjandi. Almenn verð-
mæti menningarinnar eru ekki einhlít, þau fullnægja ekki
innra lífi vom. Mitt í öllu stritinu og stríðinu við alls
konar vandamál þessarar veraldar rennur það allt í einu
upp fyrir oss — hverjum af öðrum — að þrátt fyrir all-
ar framfarir í þekkingu á náttúrunni og kunnáttu á því
að færa sér í nyt öfl hennar, virðist maðurinn sjálfur
vera dæmdur til auðnar og örvæntingar — jafnvel tor-
tímingar, ef svo heldur áfram sem nú horfir.
Til hvers er þá allt þetta? Stendur í rauninni ekki ná-
kvæmlega á sama um þetta allt saman? — kveinar Mau-
passant þegar, úrvalsskáld náttúruhyggjunnar. Hvers
virði er það,þótt vesalings örþreyttur uppgötvunarmað-
ur finni tuttugusta hvert ár, að enn sé til í loftinu gas-