Kirkjuritið - 01.12.1971, Page 64

hið nýfœdda sveinbarn var konungur,
sem vald ótti á himni og jörðu. Bœði
þessi efni, skírn Jesú og vitjun vitr-
inganna voru b i r t i n g, opinber-
un, epifaneia, ó dýrð hans.
Greinarmunur hátíðanna verður
svo sá, að jólin verða hátíð þess, að
Guð birtist í litlu barni meðal manna
og gjörist bróðir þeirra, en e p i -
f a n i a eða þrettándinn hefir að
höfuðinnihaldi hið guðlega eðli þessa
barns, sem svo skýrt kom fram við
skírn Jesú I ánni Jórdan, er himnarnir
lukust upp, og rödd af himnum sagði:
„Þessi er minn elskaði sonur, sem
ég hef velþóknun á". Aðventan verð-
ur á vissu tímaskeiði undirbúnings-
tími beggja hátíðanna, jóla og þrett-
ánda eða epifaniu 1 Vesturkirkjunni.
Þróunarsaga aðventu er þvi í nán-
um tengslum við báðar þessar há-
tíðir, þess vegna hafa þœr orðið að
umtalsefni. f Austurkirkjunni er engin
aðventa í sömu merkingu og við
höldum aðventu. Að höfuðstofni er
hún komin inn í Vesturkirkjuna á 6.
öld, en á tímabilinu frá öndverðri
4. öld, þegar jólahátíðin er rótföst
orðin og til 6. aldar gerist töluverð
þróunarsaga. Fyrsta atriðið, sem
nefna ber eru svonefndar fjórðungs-
tíðir, quattuor tempora,
er á íslenzku nefnist s œ I u v i k a
eða imbrudagar.
Imbrudagar
Uppruni imbrudaga er ekki fyllilega
öruggur, en þeir eru ein elzta daga-
setning um helgihald og föstu í Róm.
Við nefndum þessa dagasetningu
fjórðungstíðir, en upphaflega erU
þessi tímabil aðeins þrjú. Þrisvar 0
ári var stutt tímabil trúarlegrar eno
urhœfingar. Þetta var ein vika, sem
haldin var í júní, september °9
desember. Vika þessi nefni5*
í almanakinu sceluvika. Endurhcefin9
þessi fólst í föstu og bœnahaldi-
Miðvikudagur og föstudagur v°rU
haldnir sem dagar föstu svo og l°u9
ardagur til kvelds, en þá hófst ncetat
vaka, er stóð þar til elda tók af deg1-
Tólf rœðingar eða ritningarlestta'
voru fluttir ásamt söngvum, bcennn1
og messu, likt og á páskavöku. Þess|r
þrír dagar eru oftast sérstakle9a
nefndir imbrudagar. Fjórðungstíð'r
voru með þriggja mánaða milli'31 '■
sumar, haust og vetur, en engin scelu
vika haldin að vori. Sœluvikur v°rU
einnig sem nokkurs konar þakkor
gjörðardagar fyrir uppskeru. dpP
skerutími hveitis, víns og olíu ta
saman við þessar fjórðungstíðir
ítalíu. Töldu þvi ýmsir, að sennile9a
œttu þœr rót sína að rekja til þa
arhátiða fyrir uppskeru.
Vitnisburður Leo páfa, hins mika^
er uppi var á 5. öld, er annar
o9
sennilegri um dagasetningu þ®5^
Hann sagði imbrudaga eiga rót s' ^
í postullegri venju og svo virðis >
sem i sið-gyðingdómi hafi svipa
venju verið haldið eftir því sem Sa ^
ria spámaður kemst að orði. I han
ritum, sem fundust við Dauðaha1^
1947, er sagt frá því í textum, se
eru samtima jarðvist Frelsarans,
þrjú eða fjögur tímabil sérstaks bcenCþ
halds séu á ári hverju. í Róm fá ÞeS
tímabil að nokkru nýtt innihald 0
62