Kirkjuritið - 01.09.1973, Side 40

Hann þoldi ekki lífið í slíku guðssam-
félagi. Skömmu eftir ór siðbótarsetn-
inganna skrifaði hann: ,,Ég vildi
óska þess, að orðið verðleikar hefði
ekki komisf inn í Ritninguna, því að
það er misnotað og leiðir með sér
þó fölsku sannfœringu, að mann-
eskjan geti talið sér eitthvað til verð-
leika og gildis."
Til voru sálir, sem höfðu náð sam-
félagi við Guð, án þess að ganga í
gegn um hinn opna eða grímuklœdda
móralisma. Þœr lifðu ekki á eigin
réttlœti né á verðleikum sínum, heldur
með því að neyta hins guðdómlega.
Mystikin var komin fram úr lögmáls-
trúarbrögðunum og hafði flutt sig
inn i helgidóm hins innra lífs. Þar
höfðu innilega leitandi sálir skapað
sér helgidóm og heimili handan við
veraldleika kirkjunar. Þar fannst Lúth-
er, að hann œtti heima. Vér minnumst
fagnaðarfundanna hjá honum, þá er
hann las Tauler, og þegar hann fann
smárit frá ókunnum höfundi, en það
var „Guðfrœðin þýzka", fyrsta sið-
bótarritið, sem hann sendi til prentun-
ar. Hann kallar ritið „andlega, göfuga
smábók", sem dregin hefir verið upp
úr djúpi Jórdanar af sönnum Israels-
manni, hvers nafn Guð einn veit".
Lúther varð sjálfur gagntekinn af hinu
djúpa tómi hugleiðingarinnar og setti
kristinn texta við hana, líkt og margir
á undan honum. Mörgum árum eftir
að hann hafði fundið þá nýju undur-
samlegu tóna, sem ennþá heyrast frá
hljómmikilli sál hans út yfir kristnina
— mörgum öldum síðar — finnum
vér hjá honum sem einn og annan
mildan tón og veikan, en þeir tónar
eru frá kross-guðfrœði mystikurinnar.
Árið 1515 fann hann í Róm auð-
mýktina og sjálfslœginguna fremur
en huggunarboðskapinn. Það orð,
sem táknar lífslist mystikurinnar, ,,ge-
lassenheit", hina ósnertu rósemd,
það kemur fyrir fyrst 1517-18 1
hinni stuttu skýringu boðorðanna, tru-
arinnar og Faðirvorsins, inni í skýr-
ingu á bœninni: Verði þinn vilji. --
„Gef oss fullkomið frjálst áhyggiu'
leysi um alla hluti, hvort sem þeir
eru af hinu illa eða af hinu góða •
En nokkrum árum siðar skrifar hann
í barnafrœðum vorum: Vér eigum að
óttast og elska Guð umfram a11a
hluti og setja allt vort traust á hann
einan.
Margir finna til lotningar gagn'
vart óendanleikanum, bera virðingu
fyrir hinu heilaga; margir hafa til-
finningu fyrir trúarlegri stemningu'
jafnvel fyrir eldmóði sjálfsafneituf'
arinnar, en geta þó ekki skilið djarfu
trú hins evangeliska kristindóms. Það
er auðveldara að leita friðarins ut°n
við skarkala heimsins en að trúa 0
gœzku lífsgrundvallarins. Hefði Lúth-
er látið staðar numið í hugleiðsi°
mystikurinnar, þá hefði hann lað°
að sér marga, sem nú hneykslast 0
honum og skilja hann ekki, en Þ°
hefði hann ekki stofnað til hins nýi°
trúarskeiðs í sögu trúarbragðanna
pa
hefði engin stökkbreyting átt sér stað-
En mystikin var Lúther ekki nóg- 0
hans var of heit og þrungin tilfif
ingu. Spurning samvizkunnar or°
sekt og fyrirgefningu ásamt grim01
úðlegri neyð lífsins, sem hjá Lut
drógst saman í mögnuðu þunglyn . '
gerði honum ókleift að halda ser
skipulega guðsupplifun í mystikinn
við
230