Kirkjuritið - 01.04.1976, Side 54

afstöðu húsbónda og undirdánugs,
bæði á pólitísku og kirkjulegu sviði.
Hin stjórnmálalega frelsun leiddi til
þess, að lagt var ofurkapp á, að kirkj-
urnar yrðu gerðar frjálsar. í báðum til-
vikum var þetta metnaðarmál.
Viðbrögð kristniboðsfélaganna
Hvernig brugðust kristniboðsfélögin
við þessum þrýstingi og þessari gagn-
rýni?
Mörg kristniboðssamtök, einkum
þau, sem komu frá þjóðum er höfðu
áður átt nýlendur, leituðust mjög við
að bæta skaðann og sýna góðan vilja.
Nú voru margar kirkjur farnar að
standa á eigin fótum, löngu áður en
stjórnmálalegt frelsi varð að veruleika.
Samt leiddi stjórnmálaþróunin til þess,
að því var hraðað, að kirkjunum var
veitt sjálfsforræði. Ekki var lengur unnt
að halda alltaf við það, að kirkjurnar
yrðu að vera færar um að sjá um sig
sjálfar fjárhagslega, áður en þær
fengju sjálfstjórn.
Önnur brugðust við á neikvæðan
hátt, ekki sízt vér, sem komum frá
þjóðum, sem aldrei höfðu átt ný-
lendur í Afríku og Asíu. Ég var sjálfur
kristniboði á fyrsta starfstímabili á
Madagaskar, einmitt um það leyti, sem
þessi mál voru hvað mest í deiglunni,
frá lokum sjötta áratugsins og fram í
byrjun hins sjöunda. Aðalsýnóda lút-
hersku kirkjunnar var stofnuð árið
1950, en kristniboðar voru enn í flest-
um áhrifastöðum. Þjóðin fékk stjórn-
málalegt sjálfstæði 1960.
Á þessum tíma fannst oss áróðurinn
og kröfurnar, sem AK setti fram, vera
52
metnaðarmál og þjóðernishyggja frem-
uren andleg og guðfræðileg vandamál.
Vér lítum á þetta sem stjórnmál á sviði
kirkjunnar. Það var ofarlega í hugum
manna á þeim tíma, að ungu kirkj-
urnar fengju sjál-fstæði í stjórnun, það
væri jafn eðlilegur hlutur og pólitískt
sjálfstæði, og oft var erfitt að greina
á milli. Samt þótti oss sem vér gaet-
um beðið þess, að kirkjurnar þrosk-
uðust andlega og guðfræðilega, áður
en vér legðum ábyrgðina á herðar
kirkjunnar sjálfrar. Oss fannst ekki
kröfur þær, sem alkirkjumenn settu
fram, vera raunsæar frá kirkjulegu
og guðfræðilegu sjónarmiði. Þess
vegna vorum vér fastir fyrir og stung-
um við fótum. Þar var ekki valdafíkn
um að kenna, heldur litum vér svo á,
að kirkja Krists væri annað en verald-
leg samtök.
Sama varð uppi á teningnum varð-
andi kröfuna um einingu og samruna
kirkna. Þeir, sem hölluðust að AK.
töldu, að það væru leifar af úreltri ný'
lendustefnu að halda fast við aðgrein-
ingu kirkjudeildanna. Þegar vér kom-
um með kirkjuleg skipulagsform v°r;
helgisiði vora og játningu til framand'
þjóðar, þá var litið á þetta sem rnenn-
ingarlega nýlendukúgun. — í vorum
augum var þetta auðvitað allt annað-
Og ekki létum vér frekar undan í
stöðu vorri til alkirkjuhreyfingarinnan
þegar vér komumst að raun um, a
hin alkirkjulega einingarviðleitni var 1
raun og veru dulbúin, pólitísk þjó®'
ernishyggja. Það, sem sótzt var eft'r’
var pólitísk, þjóðleg eining, og Þaí
áttu kirkjurnar að leggja lið.
Hér mætti líka nefna samruna kirkn3
og kristniboössamtaka. Kristniboðs