Kirkjuritið - 01.04.1976, Blaðsíða 70

Sjá greinina Spiritism í ELC III, s. 2248—
2250. Sjá ennfremur Wright (1971) og Duncan
(1975).
Ráðandi hugsunarháttur í nútíman-
um er hins vegar sá, að svæði mann-
lífsins í heild séu hlutlaus. Menn túlka
þá hin sýnilegu, náttúrulegu fyrirbæri
í Ijósi einhverra hagkvæmnissjónar-
miða, en um hulin, ósýnileg fyrirbæri
— þar undir allt, er viðkemur trúarleg-
um kenningum og siðum — ríkir efinn.
Hulduhyggjan talar til þeirra, er nálg-
ast það, sem ekki verður séð, með efa-
semdum, því að hún gengur út frá því,
að það sé eins og önnur svæði mann-
lífsins hlutlaust. Hulduhyggjan afneit-
ar sem sé fullyrðingum um, að ekkert
dularfullt sé til, en vill hins vegar líkt
og nútíma hugsun yfirleitt álíta hið
,,dularfulla“ óbundið, án þess að taka
tillit til erfða og siða. Einu nafni má
nefna hulduhyggjuna rómantíska
frjálshyggju, en rómantík er stefna,
sem andæfir einokun hugsunar og
skynsemi í mannlífinu, en vill gefa
rúm tilfinningum og vilja. Hulduhyggj-
an álítur, að veruleiki trúarinnar verði
höndlaður með ákveðinni stillingu til-
finninga og vilja.
i hópi hulduhyggjumanna eru öfga-
menn, er svífast einskis í sambandi
við leit inn á svið hinsíhulda eða leynd-
ardómsfulla. Sviðið er forvitnilegt —
og forvitni sinni verður hver að fá sval-
að eða hvað? Sviðið virðist opna heim
afslöppunar og afþreyingar í sífellt
kröfuharðari heimi tækni, hraða og
framfara. Hvort tveggja, fitl við hið for-
vitnilega og tilboð um afslöppun, er
vinsælt. Þess vegna er auðvelt fyrir
menn að ná vinsældum, völdum og
auðlegð með því að bjóða vöru sína
68
mönnum, er þyrstir eftir dýpt, kyrrð og
tilgangi. Yfir Vesturlönd dynur nú á
dögum straumur stefna og lífsskoð-
ana, er bjóða mönnum upp á lausn,
kyrrð, tilgang, hvíld, afslöppun. Og
þessar vörur seljast auðveldlega með-
al kynslóðar, sem ekki hefur verið
kennt annað en að allt sé leyfilegt og
menn taki þá bara afleiðingunum sjálf-
ir eftir á. Og í áróðrinum sést oft yfir
að geta þess, hve óhuggulegar þær af-
leiðingar hafa verið í lífi manna, ergáfu
sig á vald eiturlyfja, særinga, djöfla-
dýrkunar, persónudýrkunar, vegna þess
að auglýst var, að slíkar iðkanir veittu
mönnum hvíld, afslöppun, jafnvægi i
órólegum heimi.
Vikuritin Time og Newsweek flytja í þáttum sin-
um um Religion oítlega frásagnir af huldu-
iðkunum og kennurum hulduhyggju, en Þe,r
eru margir og skrúðið all fjölbreytt. Oft er
um að ræða dulbúið trúboð austurlenzkra
trúarbragða eða vlsvitandi fjárplógsstarfsemi-
Meðal hulduhyggjumanna eru síðao
til hófsamari menn, er vilja höndla
svið hins hulda ekki einvörðungu með
tilfinningum og vilja, heldur og með
ráðum hugsunar. Eða öllu heldur vilj®
stilla tilfinningar og vilja með réttri
stillingu hugans. Þeir reyna þá
túlka hið hulda með skýringum dul-
úðar (mystik) af ýmsu tagi og venju-
lega er sú dulúð klædd í búning ausl'
rænna trúarbragða eða heimspek';
Þessi hófsamari stefna kemur fra111 1
ýmiss konar áróðri fyrir yoga, í 11115
munandi kenningum um sálnaflakk’
endurholdgun o. s. frv. Þessar iðkam'
og kenningar telur kristin trúarvitun
til hulduhyggju, vegna þess að þaer eru
á borð bornar fyrir vestræna merm
þann hátt, að dregið er úr afleiðingum
k