Jörð - 01.09.1942, Blaðsíða 8

ungu, að foringjar stjórnmálaflokka Sturlungaaldarinnar
litu á það sem lmeisu fvrir sjálfa sig að eigast við á þannig
iagaðan hátt, er þeir stóðu fyrir máli sínu við liirð Hákonar
Noregskonungs. „Ósannaði þá aldrei annar það, er hinn
sagði.“ A liitl skal aftur hent, að með þessu gera stjórnmála-
mennirnir nú svo gott sem ókleift fyrir sig að taka sig á
og taka höndum saman, hversu mikil hœlta sem j’fir vofir
meðfram af samtakalevsi sjálfra þeirra. En það meta þeir
einskis, lil þess að geta svert andstöðuflokkinn sem mest
þá og ])á stundina i augum almennings, sem og af ólta um
flokkshagsmunina.
Það er sanngjarnt, að vér reynum að koma fram með ein-
hverjar uppástungur um, hvernig leita skuli bjargráða,
hvggðar á skýringum, er mættu vera lil upplýsingar á til-
drögum vandræðanna, — því „á skal að ósi stemma".
Ilinsvegar er að gæta þess, að það er ekki almennings að
ráða fram úr slíkum og þvilíkum málum. Það er ótviræð
skylda leiðtoganna. Hitt er almennings, að krefjast heil-
hrigðra starfshátta af leiðtogunum og það með þungri og
óhvikulli alvöru, þegar úr liófi keyrir um áhyrgðarlevsið.
Eftirfarandi skýringar og uppástungur mega vonandi slcoð-
ast sem óþvinguð rödd almennings, er mætli verða til nokk-
urrar bendingar, þó að sérfræðingar, er bæru einlæga ])jóðj
hollustu í brjósi, gætu vafalaust leiðrétl þær og lagað á ýms-
an hátt, — og þjóðmálaskúmar, með skúmslitaða samvizku,
séu ekki ólíklegir, ef að vanda lætur, til að „snúa faðirvorinu
upp á fjandann“ í túlkun þessarar tilraunar vorrar.
VERJAR eru orsakir alls ])essa öngþveitis? Frumorsak-
arinnar verður víst að leita i þeirri staðrevnd, að þjóð-
in er á milli vita, að þvi er snertir menningu og þjóðlíf. Fyrir
nokkrum áralugum lifði hún afskekkt i miðaldalegri út-
kjálkamenningu, sem að vísu var aðdiáanleg það, sem hún
náði, en varð að taka a'lgerum stakkaskiptum, er hin nýja
tælcni og kerfun i samgöngum og öðru dró land vort með
•leifturhraða til alþjóðlegs lífs og viðskipta veslrænnar menn-
ingar. Þjóðin er af eðlilegum ástæðmn gelgjuskeiðsunglingur
198 jörd