Nýjar kvöldvökur - 01.04.1933, Blaðsíða 39

FNJÓSKDÆLA SAGA
85
Óforþént aðkast manna
ekki hans róta kunni spekt;
eg' get með eiði sannað,
að hann margt gerði sómalegt.
Blindu heims börn ei þakka
betur en gert þeim er,
myrkrið þau meta blakka
meir en ljóss fegurðir;
menn skyldu hyggja af hinu,
hitt mun ei ólaunað,
lán og hjálp líka vinnur,
í lögum guðs er það.
54. Frá Guðmundi á Belgsá og lólki hans.
Guðmundur og Björg Dínusdóttir
bjuggu allan sinn búskap á Belgsá. Þau
voru í góðum efnum og leituðu fátækir
menn oft til þeirra á vorin, þegar bjarg-
arskortur var; veittu þau mönnum góða
úrlausn, því að æfinlega voru þau birg
í búi. Þá bjó í Brúnagerði Páll Guð-
mundsson; var hann ómagamaður mik-
111, fékk oft hjálp hjá Guðmundi, en ián-
aði honum engi í staðinn. Var á þeim
árum alltaf heyjað frá Belgsá í Brúna-
gerðislandi.
Guðmundur og Björg áttu tvo sonu;
hétu þeir Guðmundur og Einar, voru vel
gefnir og námfúsir menn og höfðu í
æsku mikla löngun til að mennta sig, en
á þeim dögum var ekki venja að setja
bændasyni til mennta, þótt vel gefnir
væru. Þeir bræður gerðu allt sitt til að
mennta sig sjálfir; lærðu þeir skrift og
reikning tilsagnarlaust að mestu og tókst
þaö svo vel, að þeir skrifuðu sæmilega
og voru góðir reikningsmenn. Guðmund-
ur var líka vel hagorður og sömuleiðis
Einar sonur hans, faðir Benedikts hrepp-
stjóra á Hálsi í Eyjafirði; allir þeir
feðgar voru fjölhæfir gáfumenn. —
Björg á Belgsá var búkona með afbrigð-
um, dugleg, ráðdeildarsöm og skynsöm:
þótti mikið til hennar koma í Fnjóska-
dal, enda var hún fyrirmyndar-kona;
hún var hagsýn, notaði lítilfjörlegustu
hluti til einhvers þarflegs, var mjög sýnt
um allan heimilisiðnað og vildi sem
minnst kaupa frá útlöndum. Einu sinni
fóru synir hennar í kaupstað og keyptu
þar pappír, penna og blek. Þegar heim
kom, þótti Björgu það óþarfi að kaupa
blekið og pennana; sagði hún, að blekið
mætti búa til úr sortulyngi, en pennana
úr hrafnsfjöðrum; pappírinn þótti henni
samt nauðsynlegur. — Einar á Belgsá
kvæntist Guðrúnu ólafsdóttur frá Birn-
ingsstöðum og fluttist þá Belgsárfólk í
Hjaltadal. Hættu gömlu hjónin búskap,
en Einar og Guðrún tóku við; bjuggu
þau fáein ár í Hjaltadal og vegnaði vel.
Guðrún var mesta myndarkona, vinnu-
gefin og reglusöm. Þar var og til lieim-
iíis ólafur faðir Guðrúnar, vinsæll mað-
ur og vel metinn; Guðrúri hét kona hans,
vitur kona og laglega hagorð.
Sumarið 1843 gekk landfarsóit um
Fnjóskadal; lagðist margt fólk í Illuga-
staðasókn og nálega á hverjum bæ. Urðu
hin mestu vandræði, því að veikin stóð
yfir í sex eða sjö vikur um þann tíma,
sem heyannir eru mestar á túnum. Var
þá hin hagstæðasta tíð, hitar miklir og
góð grasspretta. Það sumar dóu átján
manneskjur í Illugastaðasókn, og fjórar
þeirra voru frá Hjaltadal. Þar dó Einar
bóndi, ólafur faðir Guðrúnar, Sigríður
Þorláksdóttir, sem áður er getið, og barn
Einars og Guðrúnar. — Eftir það bjó
Guðrún á hálflendunni, en byggði Jóni
bróður sínum frá Hrísgerði hálfa jörð-
ina; bjó hann þar í átta ár, flutti þá í
Bakkasel og síðar í Lund.
Þegar Guðrún hafði verið ekkja i tvö
ár, réðst Jónas Gíslason Rafnssonar til
hennar fyrir ráðsmann; hann var ungur
röskleikamaður og myndarlegur í sjón.
Þegar hann hafði verið viku í Hjaltadal,
fór hann á sunnudegi út að Sörlastöðimr