Nýjar kvöldvökur - 01.04.1933, Blaðsíða 45

BÆKUR
91
ur öruggari. Að vísu er það margt enn-
þá, sem ekkert verður fullyrt úm við-
víkjandi Eglu. En svo að nefnd séu að-
eins tvö merkileg atriöi, sem Nordal fær-
ir sterk rök að, þá er það fyrst, að hann
færir allar líkur að því, að Snorri Sturlu-
son muni vera höfundur sögunnar, eða
a. m. k'. mjög mikið við hana riðinn, en
frá þessu voru fræðimenn mjög horfnir
á seinni árum. í öðru lagi gerir hann
mjög merkilegar athugasemdir um töua-
talið í íslendingasögum yfirleitt og héfir
Hafursfjarðarorusta eftir útreikningum
hans eigi staðið fyrr en 885 í staðinn
fyrir 872 eftir tímatali Ara, en við þann
atburð éru útferðir ýmsra landnáms-
manna miðaðar, svo að landnámið virð-
ist hafa gerzt nokkrum árum síðar, en
almennt er álitið. Með þessum útreikn-
ingi er unnt að greiða úr mörgu sem áð-
ur var torskilið og erfitt að átta sig á í
fornsögunum.
Yfirleitt má vænta þess, að þessu
glæsilega fyrirtæki, hinni nýju fornrita-
útgáfu, verði tekið forkunnarvel af þjóð-
inni og allir, sem mögulega geta, reyni
að eignast og kynna sér ritin sem bezt.
Gefst hér nú tækifæri fyrir hvern sæmi-
lega greindan mann, að gera sig vel
lærðan í fornum fræðum af sjálfsnámi
einu. Fylgi heill góðri byrjun!
GRÍMA, 8. hefti, er nýlega komin út,
margfróð að vanda. Hvort hún er »óljúg-
fróð« að sama skapi verður ekki sagt
með vissu. Þjóðsagan hlýtur alltaf 1 eðli
sínu að vera sambland skáldskapar og
sannrar sögu, og gætir þó ef til vill enn
meir í hinni eiginlegu þjóðsögu skáld-
skaparins og ímyndunaraflsins, heldur
en sannindanna. Að því leyti verður
naumast talið, að í Grímu sé aðeins hald-
ið til haga hinni hreinræktuðu þjóðsögu.
Hún er jafnframt safnrit fyrir ýmiskon-
ar alþýðlegan fróðleik, sagnfræðilegs eðl-
is, og eru þættir af ýmsum,undarlegum
mönnum eitt af meginmáli hennar. Þetta
rýrir á engan hátt gildi ritsins, neldur
gerir það fjölbreyttara og að vissu leyti
merkilegra, því að með hinum marghátt-
uðu sögnum, flýtur ýmiskonar fróðleik-
ur um menning og háttu þjóðar vorrar
á liðnum tímum og þar getur að líta
hinar óvæntustu og furðulegustu hliðar
sálarlífsins og ímyndunaraflsins. Saga
fortíðarinnar hlýtur alltaf í sinni fyllstu
mynd að vera heimild að framtíðinni og
skilningi lands og lýðs á sjálfum sér.
Fortíðin er eins og land, sem er sokkið í
sæ með allri sinni dýrð og þaðan höfum
vér aðeins minningarnar, sem berast ut-
an af hafinu með aðfallsöldunni og
hverfa ofan í sand gleymskunnar, ef vér
veiturn þeim ekki eftirtekt. En »hver
tæmir allt það timburrek af tímans
Stórasjó?« Flestir eru svo hugfangnir af
viðfangsefnum líðandi stundar að þeir
gefa sér engan tíma til að horfa lengra
og gefa jafnframt gaum að því, sem
hrönn tímans hefir áður borið að landi
og telja það lítilsvert að hirða urn að
varðveita það. En samt sem áður eru það
þessir menn, sem keppast við að bjarga
og draga á land minningar og andlega
fjársjóði liðna tímans, sem næmasta til-
finningu hafa fyrir samábyrgð fortíðar
og nútíðar og hafa ást ekki aðeins á lífi
einstaklingsins heldur og lífi aldanna.
Þeir Þorsteinn M. Jónsson og Jónas
Rafnar læknir hafa sýnt mikla elju og
alúð við að safna í rit þetta úr ýmsum
áttum sögum og fróðleik margskonar og
bjarga á þann hátt frá glötun og týnslu
ýmsum merkilegum munnmælum. Sjálf-
ur hefir Þorsteinn skráð fleiri sögur en
nokkur annar, alls um 30, og auk þess
samið mjög vönduð registur yfir fyrsta
bindið, flokkað sögurnar niður og samið
nafnaskrár yfir þær. Er þetta alveg
12*