Nýjar kvöldvökur - 01.04.1933, Blaðsíða 41

FNJÓSKDÆLA SAGA
87
bróður sínum. Hann var sæmdur danne-
brogskrossi, og má á því marka, hve
miklar mannvirðingar hann hefur haft,
því að ekki voru aðrir sæmdir þvilíkum
heiðursmerkjum en þeir, sem sköruðu
fram úr á einhvern hátt. Þegar liann
var orðinn hreppstjóri, lét hann mikið
til sín taka um opinber mál. En brátt fór
að bera á misklíð með honum og sumurn
bændum, einkum Bjarna í Tungu og
Kristrúnu föðursystur hans. Svo stóð á,
að Björn vildi ná jörðinni Brúnagerði
undir Illugastaðakirkju og þóttist hafa
bréf, sem sannaði það, að jörðin hefði
verið eign kirkjunnar fyrir löngu síðan.
Jörðin var eign þeirra Tungu-hjóna og
höfðu þau á henni réttar heimildir, en
enginn vissi til, að hún hefði nokkru
sinni verið kirkjueign, heldur bænda-
■eign, svo lengi sem elztu og fróðustu
menn vissu. Snerust allir á sveif Tungu-
hjóna, en á móti Birni, og varð af þjark
mikið og fullur fjandskapur. Mál þetta
sofnaði um síðir og fyrir fortölur vina
sinna sleppti Björn því eða treystist
ekki til að halda því til streitu, þar eð
hann hafði ófullkomnar sannanir við að
styðjast; lék tvímæli á því, hvort þær
hefðu nokkrar verið, og sumir hugðu
jafnvel, að Björn hefði gert þetta Tungu-
hjónum til stríðs og skapraunar.
Heimilisástæður voru mjög erfiðar á
Illugastöðum, á meðan Björn rak þar
búskap; var það á ýmsa lund, og bar
Björn það með mestu þolinmæði og jafn-
aðargeði. Kona hans var heilsuveik, 3á
í móðursýki og var erfið bónda sínum.
Fólkshaldið var þannig, að oftast hafði
hann einn vinnumann og svo Gísla stjúp-
son sinn. Gekk stopult að halda vinnu-
konur; voru þær svo fullar hjátrúar og
hindurvitna, að þær þóttust sjá aftur-
göngur og svipi í hverju horni og' settu
það í samband við Sigríðar-málið gamia.
iÞó voru stúlkur þar tíma og tíma í einu
og þóttu kaupdýrar, en ekki stóð á kaup-
greiðslum, því að Björn galt lrærra kaup
en þá tíðkaðist almennt.
Gísli Wíum var beitarhúsamaður á III-
ugastöðum. Átti liann að hirða 80 fjár,
40 sauði og 40 ær, og halda því til beitar,
eins og venja liafði verið. Hagaði Gísli
fjármennskunni þannig, að hann rak féð
til beitar á morgnana, fór svo heim í
húsin og gaf hey í garðana, slíildi húsin
eftir opin, en fór þá heim á bæi til að
skrafa við fólk og skemmta því; var
hann hinn skemmtilegasti maður og
skáld gott. Þótti fólki jafnan bera vel í
veiði að fá slíkan gest, því að- allt af var
glaumur og gleði, þar sem Gísli var.
Kristján á Ulugastöðum fór um þetta
leyti að kenna vanheilsu þeirrar, er síð-
ar leiddi hann til bana. Séra Jón sonur
hans, sem þá var prestur að Þóroddsstað
í Köldukinn, bauð foreldrum sínum til
sín; voru þau í fyrstu treg á að fara
frá Illugastöðum, en þó varð það úr aö
þau fluttu norður. Báðu þau tvo ná-
granna sína að fylgja sér þangað; voru
það þeir Davíð bóndi á Reykjum og Þor-
lákur bóndi á Þórðarstöðum. Allar eigur
þeirra hjóna voru fluttar á þrem klyfja-
hestum, en það var rúmfatnaður og bæk-
ur og peningakistill, sem bundinn var í
eina klyfina ásamt fleira dóti, og þótti
hann ærið þungur. Af lifandi peningi
átti Kristján þá ekki annað eftir en aihri
hest gamlan; allt annað hafði hann selt
og varið í peninga.
Kristján var aðeins eitt missiri á Þór-
oddsstað; hann dó þar á nýjársdag 1844.
Guðrún kona lians lifði nokkru lengur
og dó á sama stað 24. dag ágústmán.
1846. Hún var hin mesta sæmdarkona,
vinsæl og velmetin af öllum, sem hana
þekktu. Fnjóskdælingar söknuðu mjög
þeirra hjóna. Það var einróma álit
manna, að Kristján hefði verið mestí
merkismaður og mikilmenni þar í daln-