Sjómannadagsblaðið - 01.06.1998, Side 55

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
55
á Súðinni, sló ég til og var skráður 31.
október 1934. Þá var ég tvítugur.
Þegar við komum úr ferðinni var
Viator farinn og ég sat kyrr.“
í sex ár á Súðinni
„Skipstjóri á Súðinni var þá Ingvar
Kjaran og Súðin var ýmist í strand-
ferðum eða utanlandssiglingum. Fast
prógram var að lesta saltkjöt á strönd-
inni og sigla með það til Noregs.
Venjulega var byrjað að losa í Bergen
og síðan losaðar nokkrar tunnur á
hverri höfn og endað í Osló. Oft var
þröng á þingi í strandferðunum á Súð-
inni, farþegapláss yfirfull og einnig
oftast margir í lest. Hún var nú aldrei
fljót í ferðum sú gamla, en vel fór hún
með mannskapinn, því þar voru engin
koppaköst, alltaf þessi óbifanlega ró á
hverju sem gekk.
Eg var svo þarna á Súðinni næstum
óslitið í sex ár eða til 1940, en frá
dregst að vísu það sem ég var í Stýri-
mannaskólanum, en þaðan lauk ég
prófi úr farmannadeild 1939. Næstu
12 árin er ég svo stýrimaður á ýmsum
skipum félagsins, ýmist 1., 2., eða 3.
eða þá skipstjóri.
Þess skal getið að 1. júlí 1939
kvæntist ég konunni minni, Margréti
Sigurðardóttir, Sigurðar Þorsteinsson-
ar frá Steinum á Bráðræðisholti, sem
byggja lét Aðalbjörgina og var með
Regin og lleiri skip. Hún er systir
þess fræga aflamanns, Einars heitins
Sigurðssonar á Aðalbjörginni RE., en
synir Einars hafa fetað í fótspor föður
síns og afa sem afburðasjómenn. Þess
skal getið að á þessum árum fengu
menn helst ekki pláss á skipum nema
þeir væru giftir, þótt ekki réði það úr-
slitum um að ég stofnaði til hjúskapar
þarna.
Þegar ég réði mig að nýju á Súðina
var ég í fyrstu aðeins léttmatrós svo-
nefndur, þótt ég væri kominn með
fullgilt próf. En svo gerist það einn
morgun 1939, þegar ég var að þrífa og
pússa um borð, að skipstjórinn kallaði
á mig og bað mig að finna sig. Kvað
hann sig vanta 3. stýrimann og þar
sem ég var eini maðurinn um borð
með réttindi hækkaði ég heldur betur
1 tign þama á skömmum tíma. Var
ekki laust við að skrýtinn svipur kæmi
á marga skipsfélaga inína um hádeg-
Skipstjórinn ífullum skrúða.
isbilið — ég sem hafði verið að skúra
og pússa um morguninn var nú orðinn
yfirmaður þeirra sem ýmsir höfðu
verið langtum lengur á skipinu.
Þess skal getið að ég var á Súðinni
10. apríl 1940 þegar Island var her-
numið og var skipið þá statt sunnan
við Liverpool. Vorum við þá kyrrsett-
ir og vorum hálfgerðir fangar urn tæp-
lega mánaðar bil. En eftir þetta sigld-
um við iðulega til Englands á Súðinni
og lá leiðin þá ýmist á austur- eða
vesturströndina.
Ogetið er svo þess að á stýri-
mannsárunum á stríðsárunum var ég
oft lánaður sem varðskipsmaður, var
til dæmis á þeim Óðni, Sæbjörgu og
Þór. Þannig var ég einmitt „í láni“ hjá
Landhelgisgæslunni þegar árásin var
gerð á Súðina fyrir norðan 16. júní
1943. Ég kom einmitt um borð í skip-
ið að nýju á Húsvík, en þangað hafði
það verið dregið eftir árásina. Ég var
á skipinu í þó nokkur ár eftir þetta, en
leysti þó af og til af á skipum Skipa-
útgerðar Ríkisins, aðallega á Esjunni,
sem fyrst kom til landsins 1939.
Atviki man ég eftir sem gerðist
þegar ég hafði verið „lánaður“ sem 1.
stýrimaður um borð í varðskipið Sæ-
björgu á stríðsárunum. Við á Sæ-
björgu, en Hannes Friðsteinsson var
þá skipherra, stóðum togara að nafni
War Grey að ólöglegum veiðum úti af
Sandvík. Þetta var vopnaður togari og
þegar við nálguðumst miðaði hann á
okkur vélbyssu sinni. En ég tók mér
stöðu við óhlaðna fallbyssuna okkar
og lést mundu skjóta á hann nema
hann stöðvaði. Þá rétti sá við vélbyss-
una upp báðar hendur, því þeir vissu
auðvitað ekkert um að fallbyssan sem
ég miðaði var tóm! Stóð þannig í
nokkru þófi þar til okkur tókst um síð-
ir að koma 2. stýrimanni, en hann var
Guðni Thorlacius, um borð í togar-
ann. Guðni hafði enga einkennishúfu,
svo ég kastaði minni húfu á eftir hon-
um unt borð í bátinn til hans svo ein-
hver valdsmannsbragur yrði nú á hon-
um! En War Grey vildi ekki stöðva
samt sem áður og tók að sigla austur
með landi. Við eltum hann um tíma,
en þá tók Ægir við og tókst loks að
stöðva hann við Vestmannaeyjar. En
alltaf hefur mér orðið hugsað til þess
að ójafn var þessi leikur — við á Sæ-
björgu með tóma byssuna en þeir á
War Gray með fullhlaðna vélbyssu!”
Sjö manns bjargað úr sjávar-
háska
„1947-1948 lét RíLisskip byggja
fyrir sig tvö 400 lesta skip, Skjald-
breið og Herðubreið, í Greenoch
nærri Glasgow í Skotlandi. Var ég síð-
ari hluta vetrar í Skotlandi að fylgjast
með smíði skipanna og var fyrsti
stýrimaður á Skjaldbreið á heimsigl-
ingunni í apríl 1948. Skömmu síðar
tók ég við skipstjórn á Skjaldbreið og
var með hana til 1954, þótt ég væri í
afleysinguin á fleiri skipum, einkum á
Heklu, Esju og Þyrli. Fastur skipstjóri
hjá Ríkisskip varð ég vorið 1952. En
1954 tók ég við Þyrli að fullu og var
með hann til 1959. Á Þyrli voru flutn-
ingarnir olía á ströndina og lýsi til út-
landa, einkum til Þýskalands og
Hollands, og fórum við víst einar 60
ferðir með lýsi. Þyrill var á ýmsan
hátt erfitt skip að sigla, því hann lá
djúpt og tók ölduna mikið á sig.
Skjólborðin á honum voru varla meira
en metra há.
Eitt sinn, það mun hafa verið um
jólin 1955, vorum við á Þyrli í leigu-
ferð milli Noregs og Þýskalands og
vorum þá svo lánsamir að bjarga
skipshöfn, sjö manns, af norska skip-