Sjómannadagsblaðið

Årgang

Sjómannadagsblaðið - 01.06.1998, Side 119

Sjómannadagsblaðið - 01.06.1998, Side 119
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 119 Elsti ljósabúnaðurinn var völundarsmíð „Fyrsti vitinn hér við land var Reykjanesviti, en hann var byggður 1878 og var kveikt á honum 1. des- ember það ár. Síðan gerðist ekkert fyrr en 1897, en þá voru byggðir þrír vitar. Þeir voru Garðskagaviti, Gróttuviti og vitinn sem stóð í Skuggahverfinu í Reykjavík. Upp úr aldamótunum fer svo þróunin að verða nokkuð hröð. A þessum upp- hafsárum voru olíulampar ljósgjafinn í vitunum og brenndu þeir steinolíu. Olíulamparnir kröfðust mikillar natni af vitavörðunum, sem auk þess að sjá um að næg olía væri fyrir hendi urðu að gæta þess að halda kveiknum og lömpunum hreinum og svo framveg- is. En þess ber að geta að um aldamót- in var ljósabúnaðurinn sérlega vand- aður og mikið í hann lagt. Þetta var hreinasta völundarsmíð. Allt gler var handslípað, svo sem ljósakrónurnar og Ijósbrjóturinn sem magnar upp ljósið. Þessi tæki eru enn í notkun sums staðar úti á landi, orðin hátt í aldar- gömul, en tvö þau elstu eru geymd sem safngripir á Siglingastofnun. Annað er úr eldri Garðskagavita og er frá 1897, en að sjá sem nýtt væri. í því tæki er sjálft ljósið fast, en ljósakrón- an snýst í kringum það. I henni er kastari með speglum sem gefur ákveðið blikk á fimm sekúndna fresti. Sérstakt klukkuverk snýr ljósakrón- unni og knúðu það lóð sem draga þurfti upp tvisvar á sólarhring. Þegar þessi búnaður var fluttur í nýja Garð- skagavitann 1944, þurfti ekki að draga lóðin upp nema einu sinni á sól- arhring, vegna þess hve sá viti var miklu hærri, eða 26 metrar, og því hægt að nota lengri strengi. Þessi gömlu klukkuverk voru svo vönduð að þau eru víða notuð enn, aðeins er kornið rafmagnsdrif í staðinn fyrir lóðin. Til gamans má svo nefna vitann í Dyrhólaey, en hann er reistur 1927. I honum er klukkuverk sem upphaflega var drifið með gasi, en er nú rafdrifið. I þessum vita er stærsta ljósakróna í vita hérlendis. Hún er frá 1927 og er það stór að fullvaxinn maður getur l'arið inn í hana. Mikið var til vitans í Vitinn á Óshólum við Bolungarvík. Dyrhólaey vandað og er hann mikill og góður landtökuviti, stendur hátt og sést í 40-50 mflna tjarlægð. Það ræðst af bungu hafsins og því hve hátt vit- inn stendur hve ljósið sést langt að. Einnig hefur svo ljósmagnið sitt að segja. En algengt er að ljósið sjáist í 16-18 mflna ljarlægð og allt niður í 7- 8 mflna fjarlægð.“ 800 gashylki flutt að vitunum árlega „Á eftir steinolíunni kom gasið og Gamli Garðskagavitinn, byggður 1897. Nýi Garðskagavitinn, en hann var fyrsti vitinn sem Tómas tók þátt í að byggja árið 1944.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Sjómannadagsblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sjómannadagsblaðið
https://timarit.is/publication/557

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.