Eimreiðin - 01.01.1925, Page 61

EIMREIDIN
UM RITDÓMA
57
lofað og allur bókmenta-ósómi látinn vaða uppi. Síðan herða
teir enn á og segja, að bókmentir vorar sé nú í fullri niður-
i®gingu og það mest fyrir skort á heilbrigðri dómgreind, en
rettast sé að trúa ekki framar einu orði ritdómara og hætta
aiyeg að kaupa þessar rándýru bækur. — Nú má að vísu
ekki kippa sér upp við nokkur hnjóðsyrði um nýjar bækur.
Slíkt hefur jafnan við gengizt. Eins og kunnugt er, hefur
nV]a kynslóðin altaf á allan hátt verið tálsvert lélegri en sú
e^n> allar þær þúsundir ára, sem mannkynið hefur verið að
SIT1aþokast áfram. En það er þó áreiðanlegt, að bókakaup
hafa þorrið meira en heilbrigt hefur verið síðustu ár, og ein
asíæðan til þess er efalaust skortur á leiðbeiningu um bóka-
Val. sem almenningur treysti. Og öll hin almennu kanginyrði,
Seni kastað er að hinum nýju bókmentum, án þess að bein-
ast að einstökum mönnum eða verkum, sýna fullskýrt, að
^ómar almennings eru á reiki og reki, án leiðsögu og forustu.
^Har þessar umkvartanir virðast þó ekki hafa nein áhrif.
Hvers vegna taka ritdómarar vorir ekki brýningunni? Er það
a^ bví að þeir einir manna viti ekki, hvað talað er? Er það
af því að þeir telji aðfinslurnar rakalausar — eða af því að
^e*r sé einhverjum hömlum haldnir, sem þeir fái ekki brotið
af sér? t>að er full ástæða til þess að athuga þetta mál,
s^Ygnast bak við sleggjudómana, leita að réttum rökum og
astæðum. Alt, sem kemur við bókmentir vorar, hlýtur að vera
°ss viðkvæmt, því að þær og tungan, sem ekki verður frá
þeim skilin, er dýrasta eign vor, en hvorugt eigum vér leng-
Ur en vér höldum áfram að leggja rækt við það, auka það
°9 fullkomna.
II.
Ef ritdómar væri í raun og veru svo mikils virði, sem ætla
roætti af ýmsum ummælum almennings, — ef heill bókment-
anna og not lesanda af nýjum ritum ylti að mestu leyti á
starfi ritdómara og þeim væri að því skapi þakkað fyrir, þá
jYti það að knýja þá til þess að vanda sig. En nú kennir
e>nmitt undarlegs tvískinnungs í mati ritdóma. Almenningur
Pykist að vísu vilja láta leiðbeina sér, en fyrtist þó í aðra
r°ndina, ef brotið er í bág við ríkjandi skoðanir og heimtuð