Eimreiðin - 01.07.1929, Side 40

224
REVKJAVÍKURSTÚLKAN
EIMREIÐIN
iskar framfarir eflast — en mentamenn vorir sofa. Þeir fylkja
sér ekki kring um eitt einasta andlegt mál. Þeir sjá viðvan-
ings-kákið, sem blóðmarkar menning vora og er að verða
hér að andlegu böli, dreifa sér eins og illgresi innan um
strjála sérþekking, vinnandi sitt hið versta verk: að þurka út
mat og greinarmun — en þeir standa hjá, daufir, áhugalausir,
aðgerðarlausir. Það er dapurleg niðurstaða, en ég held, að
mentamannastétt vor móti ekki einusinni höfuðstað landsins
á borð við aðrar stéttir hans.
I loftslagi slíkrar deyfðar er þess ekki að vænta, að Reykja-
víkurstúlkan inni af höndum andleg afrek. Ef hún á að geta
nært anda sinn, verður hún að minsta kosti að hafa mikið
fyrir því. Eg tel það illa farið, ef þekking hennar á gullald-
arbókmentum vorum hefur hrakað. En lakastur er sá vitnis-
burður þó fyrir skólana. Því að hver þjóð leggur skólum sín-
um þá skyldu á herðar, að sjá um, að áhugi og ást á klass-
iskum bókmentum sínum sé glædd sem fyrst, svo að sú
þekking sé að loknu námi — orðinn hlutur, un fait accompli■
Með sívaxandi þekking Reykjavíkurstúlkunnar á erlendum
málum tel ég hins vegar líklegt, að hún auki ekki að eins
lesforða sinn, heldur bæti smekk sinn. Það er eitt af þeim
fáu kostum, sem fámenni vort hefur í för með sér, að hér er
ekki þyrlað út yfir þjóðina öðru eins rusli útlendra rómana
og gert er með frændþjóðum vorum — oftast af enskum og
amerískum uppruna. Ef stúlkan okkar hneigist ekki til að vanda
val sitt betur, ætti hún að minsta kosti að gera sér far um
að lesa bækurnar á frummálinu, svo að hún sleppi við mál-
spillandi þýðingar. Enginn stílisti leggur sig í að þýða rusl.
Ég man hrottalegt dæmi um vitsmunastig eins þýðanda. I
textanum stóð: »Hér óskaði greifinn sér að vera kominn
hundrað mílur niður í jörðina*. Og svo kom athugasemd þýð-
andans neðanmáls: »Hér er, eins og alstaðar í bókinni, átt
við enskar mílur«.
Ég hef öðru framar haldið mér við það einkenni Reykja-
víkurstúlkunnar, sem er svo langsamlega mest áberandi, þetta:
að hún er tízkufyrirbrigði. Og með þessu orði er ég kominn
að kjarna umtalsefnis míns. Er sú breyting, sem á henni er orðin,
yfirleitt nokkurs virði? Hvers virði er sjálf tízkan? Á hún