Eimreiðin - 01.07.1929, Blaðsíða 85

EIMREIÐIN
GRASAFERÐIR
269
hreinsuðum grösum ríkisdal spesie, og telur að tvær tunnur
9rasa séu jafnar að næringargildi og ein tunna mjöls.
Skúli Magnússon landfógeti ritaði um fjallagrös og hvetur
^enn að nota þau. Set ég hér lítinn kafla úr ritgerð hans
roónnum til gamans og athugunar.
Á Islandi segir hann, að fjallagrös séu venjulega talin
tvennskonar. »Fyrst þau, sem vaxa á heiðum í Þingeyjar- og
Mulasýslum, mest móbrún, og þar næst hin, litlu minni að
^exti og ljósari að lit, sem spretta á heiðum fyrir norðan
and, bæði fyrir norðan, austan og vestan Blöndu, líka á
, rnarvatnsheiði og þar vestur eftir, og sækir fjöldi fólks þau
® tessa staði frá Skagafirði, Húnavatnssýslu og Borgarfirði.
* hvorutveggja er höfð mikil nytsemi, samt hygg ég þau
Vmefndu í Múla- og Þingeyjarsýslum betri. Að vísu vaxa
Pessi grös, sem ]arðabókin vottar, hér og þar á fjöllum,
e'ðum og í afréttum, einkum í vestari Skaftafells- Rangár-
al*a' og Árnessýslum, líka á Vestfjörðum á einstaka jörðu,
en hvergi nærri svo mikið í nokkrum af næstnefndum stöð-
Um’ telja megi til almennrar nytsemdar«.
*-*ni notkun grasanna farast Skúla þannig orð:
*Tvennslags aðferð brúkast til að matreiða grösin. Sú fyrri
er að þurka þau sem bezt við sól, og síðan á grind yfir
æSum glóðareldi (sem menn kalla að breyskja), og svo melja
pau á hörðu skinni með steini. Hin önnur, að bleyta þau í
^a|n' rúma klukkustund og saxa þau síðan sem kál. Hvort
e dur grösin eru malin eða söxuð, eru þau þar næst vel
dinhrærð og þvegin í svo mörgum vötnum, að alt fis, gras
a inrðartegund skilur sig frá, en þau verða ein eftir og
°kkva að botni. Hvort menn brúka einsamla mjólk eða
^in, eða hvorutveggja samblandað meira eða minna, skal
,slóða fyrr en grösin; þau einsaman, eður með litlu mjöli
önduð, verða látih út á pottinn (sem kallast ákast) og eftir
a sjóðast vel, þangað til öll remma er úr«.
enn segir Skúli:
*Á einum stórbæ, sýslumannssetri í Þingeyjarsýslu, sem
a 1 bæði til lands- og sjávargagns, hafði 6 kýr og 60 ær,
» er 16 kúgildi, hvar 18 manns voru heimilisfastir, auk
e9ra gesta og farandi, var búskaparreglan þessi: Til heils