Eimreiðin - 01.10.1956, Síða 36

268
EIMREIÐIN
írelsis, beri sjálfur ábyrgð á sjálfum sér. Vér erum einnig þeirr-
ar skoðunar, að þroski einstaklingsins sé hin eina hugsanlega
leið til þroskaðra og mannsæmandi þjóðfélagshátta. Það liggu1'
því íyrir oss í augum uppi, að velfarnaðar- og friðarvon alls
mannkyns sé í því fólgin, að sem flestir raunverulega frjálsir
og þroskaðir einstaklingar séu með liverri þjóð, og raunar eru
það l'yrst og fremst þroskamöguleikar einstaklinga hverrar
þjóðar, sem gefa henni rétt til að krefjast frelsis. Þjóð, sem
stjórnað er af einvaldi, er lieftir frelsi einstaklinganna og þá
um leið möguleika þeirra til þroska, hefur oft reynzt hættuleg
frelsi og menningu annarra þjóða, hefur oft orðið svipa í
hendi harðstjórans. Allt þetta liggur í rauninni í augunr uppi,
og einmitt þess vegna gildir að afklæðast persónuleikanum til
þess að geta orðið trúr og sannfærður einræðissinni. í hverju
er það svo fólgið, að afklæðast persónuleikanum? í því að
afneita skynsemi sinni og dómgreind, þekkingu sinni og lífs'
reynslu einmitt á þeim vettvangi, sem mestu máli skiptir, og
gefa sig á vald kenningakerfis og þeiiTa oft mikilhæfu mis-
endismanna, sem í krafti þess hafa orðið voldugir og dýrlegh'-
Hér gildir ekkert minna en það að segja við sjálfan sig í hvert
sinn, sem skynsemi, dómgreind, þekking og lífsreynsla ætla að
taka í taumana: Þeir vita betur en ég — vegir hinna æðstu eru
stundum órannsakanlegir. Hafið þér tekið eftir því, heiðruðu
áheyrendur, að ýmsir bera það fyrir sig þessa dagana, að þá
skorti upplýsingar til að geta tekið ákveðna afstöðu til þeirra
atburða, sem nú eru að gerast í nágrenni við Ráðstjórnarríkin.''
En tilgangurinn mun nú sem fyrr helga tœkin. Að afklæðast
persónuleika sínum er að færa sig úr flíkum alls persónulegs.
siðræns og menningarlegs sjálfstæðis, íklæðast hinum forna
svarta munkakufli Ignatiusar Loyola og hengja á hann í stað
hins misnotaða krossmarks ráðstjórnarstjörnu, hamar og sigð-
Hvort mundi þess von, að þeir, sem þetta hafa gert, mundu
fremur nú en áður taka nokkrum rökum?
Eitt vort mesta skáld fyrr og síðar hefur sagt í ræðu:
,,Það, sem okkur er nauðsyn að vita um slíkt höfuðríki hinn-
ar sigrandi lífsstefnu" — takið eftir þessu: hinnar sigrandi lífs-
stefnu, — „eru ekki gróusögur, rógmælgi og fúkyrði, og ekki alls
konar hálfur sannleikur, útúrsnúningar og málefna-afflutning-