Eimreiðin - 01.10.1956, Blaðsíða 56

288
ElMREIiMN
Dauðsdý og lllakelda, og ein keidan lieitir Gestaprýði. Það
er vitaskuld bullandi háð. Mun einhver gesturinn hafa lent
í kelduna og komið úr henni illa útleikinn til bæjar. Sumir
flóarnir bera og nöfn, sem vitna um það, að þeir haii reynzt
hættulegir eins og dýin og keldurnar. Einn heitir til dæm-
is Dauðsmannsflói.
Oftar hafa staðir verið kenndir við torfærni, hrikaleik,
skuggalegan svip og jafnvei ömurleik, lieldur en við fegurð
og unað, sem þeir vekja í brjóstum manna. Örnefnin Ófæra,
Lokinhamrar, Svörtuloft, Skuggabjörg og Hjálpleysa taia sínu
máli, en til eru svo líka Ljósufjöll, Fagriskógur, Skrúður,
Unaðsdalur, Glæsibær og Hvannalindir.
Ég hef áður minnzt á það, að örnefni hafi týnzt og önnur
breytzt í meðförunum. Fyrir breytingunum hafa ekki sízt
orðið sum snjöllustu heitin, sem orðhagir forfeður vorir mynd-
nðu, því að einmitt þau hafa lítið fróðir og e. t. v. óhugkvæm-
ir menn alls ekki skilið. Stundum hafa og örnefni breytzt af
lítt eða ekki skiljanlegum orsökum, en sumum hefur verið
breytt viljandi og ekki vegna þess, að þau virtust eða væru
óskiljanleg, heldur af hreinum og beinum kenjum. Skulu hér
nú nefnd dæmi, sem sýna þetta hvort tveggja.
Bær er í Tálkpafirði, sem heitir Hóll í gömlum skjölum-
í ritgerð um bæjanöfn í Barðastrandarsýslu talar hinn ágæti
fræðimaður, Ólafur Lárusson, um Þinghöl, jörð í Tálknafirði,
sem ekki hafi verið til árið 1703. Þessi jörð var þá reyndar til i
þessari sveit og hét Hóll. Það eru ekki nema sjötíu ár síðan
Þinghólsnafnið fór að skjóta upp kollinum, en nú er jörðin
ávallt nefnd því nafni. Öruggt má telja, að þarna hafi aldrei
verið þingstaður. Þingstaðurinn var fvrst í Stóra-Laugardal —
þar eru Lögréttuþúfur í túninu — svo á Kvígindisfelli, — Þal
eru Gálgasteinar uppi í dal, sem heitir Stegludalur. Þinghóls-
nafnið er hreinasta ráðgáta. Heizta líklega ástæðan fyrir naln-
breytingunni er sú, að bærinn stendur á fallegum hól — °S
inn af hólnum er brekka, sem eftir görnlu mati mundi hata
verið talin ágæt þingbrekka.
Geitastekkur var jörð í Hörðudal í Dalasýslu. Þetta c’
mjög gamalt býli, og nafnið benti til þess tíma, sem geitm
voru stekkaðar hér á landi eins og sauðfé. Nú á tuttugustn