Eimreiðin - 01.09.1968, Qupperneq 25

RÆTT VIÐ HAGALÍN SJÖTUGAN
171
mér til mikilla nota, eins og áður er drepið á. Þarna í sýslubóka-
safninu á Þingeyri las ég til dæmis í fyrsta sinn norsku stórskáldin
Björnson, Ibsen, Lie og Kielland, og auk þess Tolstoy, Turgenev
og fleiri ágæta höfunda, sem ég skildi — ef ekki að öllu leyti með
heilanum, þá með tilfinningunum. Og brátt rann það upp fyrir
mér, hvert gildi slík bókasöfn hefðu fyrir menningu þjóðarinnar.
Þegar ég svo kom til Reykjavíkur, notfærði ég mér Landsbóka-
safnið og bókasafn Menntaskólans — og alltaf stækkaði sú andlega
veröld, sem ég hafði raunar haft hugboð um, að mundi býsna stór
og forvitnileg. Síðan kom ég svo til Seyðisfjarðar, og hélt auðvitað
áfram að lesa þar allt, sem ég náði til, og las ég þar firnin öll af
bókmenntum. Á Seyðisfirði kynntist ég líka nýju fólki, bæði af
Austfjörðunum sjálfum og ofan af Fljótsdalshéraði, fólki, sem var
alið upp við allt önnur skilyrði og í talsvert öðru umhverfi en
Vestfirðingar — og ég fann, að raunar hafði ég kynnzt gerð þessa
fólks af kveðskap þeirra Stefáns Ólafssonar og Páls Ólafssonar. Þarna
komst ég einnig í kynni við þjóðsagnaritarann Sigfús Sigfússon, en
hann hefur skrifað stærst safn þjóðsagna, sem nokkur einn maður
hefur skráð. Auk þess hafði Sigfús lifað sig svo inn í heim forn-
sagna og þjóðsagna, að hann var kannski merkilegri af þeirri mót-
un sem persóna, en fyrir nokkuð sem hann hefur skrifað. Það var
bókstaflega eins og hann væri persónugervingur íslenzkra sagna og
rímnagleði og hold af holdi íslenzkrar hjátrúar, hversu fjarstæðu-
kennd, sem hún hefur virzt. Og það einkennilega var, að við mætt-
umst sem jafningjar, þessi aldni þulur og ég — hann kominn á
sjötugs aldur, en ég um tvítugt. Og við urðum aldavinir.
Vér spyrjum Guðmund Hagalin, hvað á daga hans hafi drifið,
fyrst eftir að hann kom heirn frá Noregi, en þá skömmu síðar fluttist
hann til ísafjarðar og gerðist þar bókavörður við bcejarbókasafnið.
Eins og áður er komið fram, var ég í Noregi fram á mitt árið
1927, en eftir að ég kom heim, gerðist ég um tíma blaðamaður við
Alþýðublaðið. Ég fluttist svo til ísafjarðar árið 1928. í Noregi kynnt-
ist ég fyrst bókasafnskerfi, sem verið var að koma á í skólum, sveit-
um og bæjum, — og varð ég þess greinilega vís, hve mikla þýðingu
þetta hafði fyrir allan almenning. Þetta kerfi var þá að vísu ekki
orðið fullmótað, en það var komið vel á veg.
Mér þótti því sem ég hefði öðlazt töluvert hlutverk, þegar mér
bauðst bókavarðarstarf á ísafirði fyrir tilstilli þeirra Jónasar Jóns-
sonar frá Hriflu og Vilmundar Jónssonar læknis. Og ég tók þegar