Tímarit lögfræðinga - 01.01.1968, Blaðsíða 7

heimildum innan þjóðaréttarins við getum byggt frekara
starf að fiskivernd á miðunum utan landhelgi.
Sú grundvallarregla þjóðaréttarins í þessu efni er enn
í fullu gildi að öllum þjóðum er frjálst og heimilt að
stunda veiðar á úthafinu. Sú regla á rætur sínar í kenn-
ingum fyrstu þjóðréttarfræðinganna, svo sem Grotiusar,
og er samtvinnuð reglunni um frelsi hafsins til siglinga.
Byggir hún á þeirri kennisetningu að hafið sé res
communis og engri þjóð heimilt að taka sér þar forrétt-
indi, eða leggja einstök svæði þess undir ríkisvald sitt.
Segja má, að dómur Haagdómstólsins 1951 í máli Breta
og Norðmanna, þar sem viðurkennt var, að heimilt væri
að loka flóum og fjörðum með beinum grunnlínum, væri
nokkur takmörkun á reglunni um fullt fiskveiðifrelsi, og
einnig viðurkenning þjóðréttarnefndar Sameinuðu þjóð-
anna 1956 á því, að fiskveiðilögsagan mætti ná 12 milur
á haf út. En talið er, að réttarstaðan sé slík í dag, að fyrir
utan fiskveiðilögsöguna geti engin þjóð gert einhliða tak-
mörkunar- eða friðunarráðstafanir á fiskimiðum, svo al-
mennt sé gilt að þjóðarétti. Af þessum sökum hafa að-
gjörðir þjóða til verndunar fiskimiða á úthafinu orðið að
byggjast á alþjóðlegu samkomulagi, þar sem hver þeirra
hefur sjálfviljug samþykkt vissar verndarráðstafanir svo
sem lokuð svæði, ákveðnar möskvastærðir, veiðitímabil,
hámarksafla o. s. frv.
Slíkir alþjóðasamningar munu nú um 50 talsins og eru
yfirleitt margar þjóðir aðilar að hverjum þeiira, þar sem
algengast er, að þeir nái yfir allstór hafsvæði. Markmið
þeirra er oftast tvíþætt. 1 fyrsta lagi að koma stjórn og
skipulagi á veiðar á ákveðnum svæðum eða ákveðinna
tegunda. Og í öðru lagi að koma fram vissum verndar-
ráðstöfunum, sem vísindarannsóknir sýna að nauðsyn-
legar mega teljast.
Erum við Islendingar aðilar að þeim alþjóðasamning-
um um fiskveiðar, sem Atlantshafið spanna, svo sem að
samningnum um fiskveiðar á norðausturhluta Atlants-
Tíruarit lögfræðinga
5