Tímarit lögfræðinga - 01.01.1968, Blaðsíða 37

bráð hætta af sökunaut, að hann gangi laus og komi öðru
hverju til viðtals hjá lækninum.
1 1. nr. 14/1942 um læknaráð segir m. a. í 2. gr., að
læknaráð láti i té umsagnir um hvers konar læknisvott-
orð, sem lögð eru fyrir dómstólana, enda sé þeim heint
til ráðsins samkvæmt úrskurði dómara. Allalgengt er, að
álitsgjörðum og vottorðum lækna um geðheilsu sakaðra
manna sé skotið til læknaráðs. Venjulegast er það við
meðferð máls í Hæstarétti, enda kveður Hæstiréttur þá
upp úrskurð þar að lútandi. 1 9 hæstaréttarmálum var
álitsgjörð skotið til læknaráðs. 1 aðeins tveimur af mál-
unum hafði héraðsdómari leitað álits læknaráðs. 1 einu
máli hafði saksóknari óskað umsagnar ráðsins án
dómsúrskurðar, sbr. 1. mgr. 2. gr. læknaráðslaganna.
Engar reglur eru lögfestar um það hér á landi, hvaða
brot skuli vera tilefni geðrannsóknar né hvaða afbrota-
manngerðir komi þar helzt til greina. Umrædd könnun
á hæstaréttardómum gefur nokkra vísbendingu, en mjög
þó óljósa. Ákveðnar venjur hafa mótazt i þessu efni. Sum
brot þykja þannig löguð, að þau bendi til afbrigðilegs
sálarástands, þótt ekki komi þar annað til. Sem dæmi
eru oft nefnd manndráp, skirlífisbrot gagnvart börnum
og brennuhrot. Er og lítill vafi, að tíðast er leitað álits
lækna, þegar slík brot eru framin. Ella er geðrannsókn
oftast látin fara fram, ef eitthvað það kemur fram við
rannsókn máls, sem vekur grun um andlega vanheilsu
eða vanþroska. Frumkvæðið getur komið frá sökunaut
sjálfum, fjölskyldu hans eða réttargæzlumanni. Ekki virð-
ast þó andlegir heilsubrestir vera algeng varnarástæða í
sakamálum hér á landi.
Þar sem íslenzkar sakhæfisreglur eru mjög likar hin-
um dönsku, er rétt að gæta að framkvæmdinni í Dan-
mörku á þessu atriði. Þar hafa ekki heldur verið lögfestar
reglur um það, hvenær geðrannsókn skuli fara fram.
Ríkissaksóknarinn (Rigsadvokaten) gaf þó dómstólum
þegar á árinu 1932 ákveðnar leiðbeiningar í umburðar-
Timarit lögfræðinga
35