Tímarit lögfræðinga - 01.01.1968, Blaðsíða 20

dæmi sé tekið mætti t. d. sptja þau mörk að yfir 50%
útflutnings þeirra yrðu að vera fiskafurðir.
Áfangi í landgrunnsmálinu.
A Genfarráðstefnunni, i umræðunum um tillögu Is-
lands, þótti ýmsum þjóðum sem of langt væri gengið til
skerðingar á ríkjandi réttarreglum að heimila sérstökum
strandrikjum forgangsrétt til landgrunnsmiðanna. Nú,
áratug síðar, hefur mikilvæg breyting átt sér stað í þjóða-
rétti hafsins, sem óhjákvæmilega skapar fordæmi slikrar
lögsögu, sem við óskum eftir. Allt fram til Genfarráð-
stefnunnar var talið, að engin þjóð gæti slegið eign sinni
á botn úthafsins, sjálft landgrunnið. Það var ýmist talið
res communis, eins og úthafið, eða res nullius. A ráð-
stefnunni var samþykktur samningur sem heimilaði lög-
sögu strandríkisins yfir landgrunni sinu, eins og fyrr seg-
ir, og þótt enn hafi ekki nema minnihluti þjóða heims
staðfest þann samning er reglan um landgrunnslögsögu
hvei-s ríkis þegar talin hluti hins almenna þjóðaréttar.
Þar hefur með öðrum orðum gerzt róttæk breyting á
réttarstöðunni á mjög skömmum tíma, horfið verið frá
fyrrí réttarreglum og nýjar teknar i stað þeirra. Astæða
þessarar veigamiklu breytingar er vitanlega sú, að geysi-
ieg auðæfi oliu, jarðgas og kola er að finna i landgrunn-
inu og hver þjóð kaus að sitja ein að þeim auðævum, sem
i svæðunum utan landhelgi hennar felast. Hér hefur því
síðustu 10 árin skapast mikilvægt fordæmi run gjörbreyt-
ingu á réttarstöðu landgrunnsins sjálfs. Sú breyting ætti
vissulega að auðvelda sóknina að því marki, að fá viður-
kennda breytingu á réttarstöðu þess hafs, sem yfir hinu
sama landgrunni liggur, í þeim mjög svo takmörkuðu
tilfellum, þegar í hlut eiga þau fáu ríki, sem allt sitt
byggja á fiskveiðum. Röksemdin er hér hin sama i báð-
um tilvikunum: að tryggja strandríkinu forgangsrétt til
nýtingar þeirra auðæfa, sem utan landhelgi þess liggja.
Er það skoðun mín, að þróunin i málum sjálfs land-
18
Tímarit lögfræðinga