Tímarit lögfræðinga - 01.01.1968, Blaðsíða 32
og íslenzkri refsifræði, að leggja verði viðari skilning i
þennan mælikvarða, þannig að lagt sé heildarmat á þau
viðurlög, er til greina koma, og tekinn sá kostur,
sem eftir öllum atvikum telst bæði hagkvæmur og sann-
gjarn. Taka þarf tillit til margra annarra ástæðna en
læknisfræðilegra, svo sem hinna mismunandi sjónarmiða
og markmiða, sem tengd eru refsingu. Það er þvi kannski
fremur hlutverk dómara en geðlækna að áætla líkurnar
fyrir þvi, að refsing beri árangur.
Geðrannsóknir.
I íslenzkum lögum eru fá ákvæði um geðrannsóknir.
Verður því að langmestu leyti að styðjast við réttarfram-
kvæmdina. 1 því skyni hef ég gert byrjunarrannsókn, er
nær til allra dóma Hæstaréttar frá gildistöku núgildandi
hegningarlaga 1940 og fram í maí 1967. Rannsóknin hef-
ur þó takmarkað gildi sem mælikvarði á allar geðrann-
sóknir á þessu tímabili. Drtakið getur engan veginn kall-
azt nákvæmt, en er þó mismunandi nákvæmt eftir því,
hvaða rannsóknaratriði á í hlut. Hæstaréttardómar geta
t. d. ekki gefið rétta mynd af tíðni geðrannsókna miðað
við einstaka brotaflokka. öll mál út af manndrápum af
ásetningi fara til Hæstaréttar samkvæmt 175. gr. 1.
82/1961. Sama er um önnur mál, ef ákærða er dæmd 5
ára refsivist eða meira. Hins vegar má ætla, að úrtakið
gefi nokkuð glögga mynd af aldri sökunauta og þeim
sálrænu brestum, sem mest ber á i fari þeirra, og af ýms-
um atriðum i sambandi við framkvæmd geðrannsókna.
1 lögum um meðferð opinberra mála er kveðið svo á,
að dómari skuli rannsaka öll atriði, er varða sekt
sökunautar eða sýknu, svo sem þroska, andlegan og
líkamlegan, heilbrigðisástand hans, andlegt og líkamlegt,
fyrr og síðar, menntun, uppeldi, efnahag og aðrar ástæð-
ur, eftir því sem þörf virðist krefja. Ef ástæða þykir til,
skal leggja sökunaut undir viðeigandi læknisrannsókn í
þessu skyni, sbr. 75. gr. 2. tölulið d-lið 1. 82/1961.
30
Tímarit lögfræðinga