Tímarit lögfræðinga - 01.06.1968, Blaðsíða 20
1 13. gr. sáttmálans var gert ráð fyrir því, að Sameinuðu
þjóðirnar skuli koma á stað rannsóknum og gera tillög-
ur, með það fyrir augum að: efla alþjóðasamvinnu á sviði
fjárhags- og félagsmála, menningarmála og heilbrigðis-
mála og stuðla að framkvæmd mannréttinda og grund-
vallarfrelsis fyrir alla, án tillits til kynþáttar, kyns, tungu
og trúarbragða.
Ástæðumar fyrir því, að í sáttmála hinna Sameinuðu
þjóða er lögð svo mikil áherzla á mannréttindi og virð-
ingu fyrir þeim þjóða á meðal er að sjálfsögðu einnig
hin sögulega þróun og virðingarleysi fyrir almennum
mannréttindum, sem einkum átti sér stað í Þýzkalandi
á dögum Nazista. Sú staðreynd, að þær hörmungar, sem
yfir þýzku þjóðina og þær þjóðir, sem Nazistar réðu, gátu
átt sér stað, svo að segja mótmælalaust, á sér einnig eðli-
lega sk<TÍngu i því, að á þessum tíma voru önnur sjónar-
mið ráðandi í þjóðarrétti, en nú eiga sér stað. Að þ\d, er
snertir stöðu einstaklingsins að þjóðarrétti, fyrir siðustu
heimsstyrjöld, létu reglur þjóðaréttar sig litlu eða engu
varða, á hvern hátt hin ýmsu ríki fóru með mannréttinda-
mál eigin borgara. Hinsvegar nutu erlendir borgarar
verndar samkvæmt venjureglum eða alþjóðasamningum.
Léti því eitthvert ríki til sín taka varðandi meðferð ann-
ars ríkis á þess eigin borgurum, þá voru slik afskipti
venjulega talin ólögmæt íhlutun um innanrikismál við-
komandi ríkis.
Á þessari reglu þjóðarréttarins hafa á síðustu tuttugu
árum orðið gagngerar breytingar. Þar sem áður var talið,
að einstakir borgarar gætu á engan hátt talizt aðiljar
þjóðarréttar, komu nú fram þær kenningar meðal margra
þjóðréttarfræðinga, að það væru ekki eingöngu ríki, held-
ur og einstaklingar, sem hlytu að verða að teljast hlut-
gengir aðiljar þjóðarréttar, bæði að því, er varðaði skyld-
ur og réttindi hins almenna borgara. Eru þessar nýju
kenningar nú almennt viðurkenndar, bæði í orði og verki
á alþjóðavettvangi. Bein afleiðing þessara breyttu við-
80
Tímarit lögfræðinga