Tímarit lögfræðinga - 01.06.1968, Blaðsíða 55

ný lög, og var beðið eftir endurskoðun sáttmála Bernar-
sambandsins. Um hana var fjallað á alþjóðaráðstefnu í
Stokkhólmi sumarið 1967, og munu úrslit mála þar vera
til íhugunar á öllum Norðurlöndunum. Það sem hér
skiptir máli er, að oft heyrist talað um það, fyrst og
fremst í hópi fyrirsvarsmanna listamannasamtakanna, að
lítt sé við unandi, hvernig hugverk eru vernduð, og er
þá gjarna vitnað í 67. grein stjórnarskrárinnar. Það er
satt og rétt, að þetta stjórnarskrárákvæði verndar hug-
verkarétt, en vafalaust er hilt, að eðli máls samkvæmt
verður að setja um hann nánari reglur í almennum lög-
um. Verður það ekki byggt á 67. grein, að vemd hans
í 50 ár frá láti höfundar sé of stutt, eigi í staðinn að vera
t. d. 75 ár. Sams konar rök liggja því til grundvallar, að
heimilt er að ákveða með lögum, að sérstæðar greiðslur
vegna hugverka renni í sjóði en ekki til þeirra einstakl-
inga, sem verkin hafa samið. Þvi má telja víst, að það
sé í samræmi við stjórnarskrána, er lög nr. 28/1967 um
breytingar á lögum nr. 22/1963 um almenningsbókasöfn
mæla svo fyrir, að greiðsla til íslenzkra rithöfunda fyrir
bækur þeirra í almenningsbókasöfnum skuli goldin til
Rithöfundasjóðs Islands. Greiðslan kemur frá ríkissjóði
og sveitarsjóðum, og fer hluti hennar til verðlaunaveit-
inga og styrkja, en meirihluti þó til höfunda eða annarra
rétthafa eftir eintakafjölda í söfnum.
Fjárhags-, félags- og menningarréttindi.
Það sem nú hefur verið sagt, verður að nægja um hin
borgaralegu réttindi, sem stjórnarskráin nefnir. Verður
þessu næst rætt stultlega um þau ákvæði i VII. kafla
stjórnarskrárinnar, sem varða fjárhags-, félags- og
menningarréttindi. Þessi réttindi eru annars eðlis en þau,
sem hingað til hafa verið rædd, því að þau setja ekki
beinlínis skorður við því, að Alþingi herði að borgurun-
um, heldur eru þau stefnuyfirlýsingar, eins konar fyrir-
mæli til Alþingis um setningu lagaákvæða. A'msir lög-
Tímarit lögfræðinga
115