Tímarit lögfræðinga - 01.06.1968, Blaðsíða 50

ig: „Réttur hvers manns til lifs skal verndaður með lög-
um. Engan mann skal af ásettu ráði svipta lífi, nema sök
sé sönnuð og fullnægja skuli refsidómi á hendur honum
fyrir glæp, sem dauðarefsingu varðar að lögum.“ Hin
tilvitnuðu orð eru upphaf 2. greinar mannréttindasáttmál-
ans, en í henni, svo og í 3.-7. grein sáttmálans, ræðir
nánar um persónuréttindi. Bannaðar eru pyndingar og
ómannleg eða vanvirðandi meðferð og refsingar. Einnig
er lagt bann við þrældómi, þvingunar- og nauðungar-
vinnu. „Allir menn eiga rétt til frelsis og mannhelgi11
stendur í upphafi 5. greinar, og síðan er rakið, hvenær
svipta megi menn frelsi. Ennfremur ræðir í mannrétt-
indasáttmála Evrópu um rétt til dómsmeðferðar og hver
lágmarksskilyrði hún skuli uppfylla. Segir þar m. a., að
hver sá, sem borinn er sökum fyrir glæpsamlegt atferli,
hafi „,rétt til að verja sig sjálfur eða kjósa sér verjanda..“
— Þess má geta, að norskur tannlæknir höfðaði fyrir
nokkrum árum mál gegn norska ríkinu vegna þess, að í
samræmi við lög þar i landi hafði verið lagt fyrir hann að
vinna vissan tíma í tannlæknishéraði i landinu norðan-
verðu, áður en hann fengi almennt leyfi til að stunda störf.
Hæstiréttur Noregs taldi lögin um skylduvinnu tannlækna
í héraði i tvö ár ekki brot á stjórnarskrá Noregs og ekki
brot á manni’éttindasáttmála Evrópuráðsins. Tannlæknir-
inn vildi ekki una þessum dómi og skaut málinu til mann-
réttindanefndar Evrópu. Meirihluti nefndarinnar vísaði
málinu frá, þar sem kæran hefði bersýnilega ekki við
rök að stvðjast. Var sagt, að hér væri um að ræða þjón-
ustu í takmarkaðan tíma, gegn góðu kaupi og á sérsviði
viðkomandi manna. Ekki hefði heldur verið um mismun-
un að tefla, geðþótta stjórnvalda eða hegningu og því
enga ólögmæta nauðung og ekkert óréltlæti.1)
i) Sjá Yearbook of the European Convention on Human
Rights 1963 bls. 278 o. áfr. Norski dómurinn var kveðinn upp
16. desember 1961.
110
Tímarit lögfræðinga