Tímarit lögfræðinga - 01.06.1968, Side 56

fræðingar tala um þessi réttindi af takmarkaðri virðingu
og draga gildi þeirra í efa. Verður og ekki á móti þvi
mælt, að þau eru óákveðin og að Alþingi er nokkurn
veginn frjálst gerða sinna þeirra vegna. Þó ber þess að
gæta, að miklu skiptir að minna á mannréttindin. I
raun eru mannréttindaákvæði stjórnarskrárinnar meira
en réttarreglur, sem framfylgt verður með valdboði. Þau
eru einnig stjórnmálalegar yfirlýsingar. Ákvæðin, er nú
mun vikið að, eru lítið meira en slíkar yfirlýsingar, en
geta haft áhrif, þótt þau veiti ekki mikla vernd eins sér.
I stjórnarskrá Islands eru þrjú ákvæði, sem telja má
til þessa flokks. Það eru 69. grein um atvinnufrelsi, 70.
grein um framfærslurétt og 71. grein um menntunarrétt.
I mannréttindasáttmála Evrópuráðsins eru nokkur
ákvæði um félags- og menningarréttindi, sem eru bind-
andi að þjóðarétti fyrir Island. Til dæmis segir í 1. samn-
ingsviðaukanum frá 20. marz 19521: „Hið opinbera skal
i öllum ráðstöfunum sínum, er miða að menntun og
fræðslu, virða rétt foreldra til þess að tryggja það, að
slík menntun og fræðsla sé í samræmi við trúar- og lifs-
skoðanir þeirra.“ Ekki verður séð, að ákvæði séu i ís-
lenzkum lögum þessu til tryggingar, þótt fátitt muni vera,
að ágreiningur hafi orðið um mál af þessum toga spunnin.
Áður var getið samnings Sameinuðu þjóðanna frá 16.
desember 1966 um þau réttindi, sem hér er drepið á.
Þá eru í samningnum um borgara- og stjórnmálaréttindi,
18. g'rein, ákvæði um rétt foreldra til að ráða trúarlegu og
siðferðilegu uppeldi barna sinna. Evrópuráðið hefur stað-
ið að gerð sérstaks félagsmálasáttmála, er undirritaður
var 18. október 1961 og gekk í gildi 26. nóvember 1965.
Island á ekki aðild að sáttmála þessum2).
I erindi þessu hefur verið gerð nokkur grein fyrir
mannréttindaákvæðum íslenzku stjórnarskrárinnar, jafn-
1) Sjá Lagasafn 1965, 148.—149. dátk.
-) „European Social Charter“.
116
Timarit lögfræðinga