Tímarit lögfræðinga - 01.11.1978, Síða 29

Skattlagning einstaklinga.
Skattlagning hjóna hefur á undanförnum áratugum verið eitt um-
deildasta atriðið í skattalöggjöf okkar. Allt frá því að almennur tekju-
skattur var í lög leiddur hér á landi árið 1921, hefur meginreglan verið
sú, að tekjur hjóna hafa verið taldar saman til skattgjalds. Þegar hin
almennu tekjuskattslög gengu hér fyrst í gildi, virðist þetta fyrir-
komulag ekki hafa vakið verulegar deilur, enda var þétttaka kvenna
á hinum almenna vinnumarkaði þá hverfandi lítil og um fjármál hjóna
giltu lög nr. 3/1900, þar sem forræði giftrar konu á eigum sínum var
mjög takmarkað. Gjörbreyting varð á þessu með lögum nr. 20/1923,
og næstu áratugina urðu miklar umbætur á réttarstöðu kvenna á öðr-
um sviðum löggjafarinnar. Jafnframt fóru húsmæður í auknum mæli
að stunda vinnu utan heimilis. Það var þó ekki fyrr en kringum 1950, að
verulega fór að kveða að flutningi tillagna á Alþingi um breytta skipan
á skattlagningu hjóna. Á árunum um og eftir 1950 var fluttur fjöldi
frumvarpa um þetta efni, og má í meginatriðum flokka þau í tvo hópa.
Annars vegar voru frumvörp, þar sem gert var ráð fyrir tekj uhelminga-
skiptum milli hjóna í átt við þær tillögur um hjónasköttun, sem fólust
i frumvarpi því sem flutt var á næstsíðasta þingi 1976—7. En hins
vegar voru frumvörp, sem gerðu ráð fyrir sérsköttun í einhverri mynd.
Ekkert þessara frumvarpa náði þó fram að ganga, og ekki urðu á þess-
um árum teljandi breytingar á ákvæðum laga um skattlagningu hjóna.
Það var ekki fyrr en 1957, að veruleg breyting varð hér á. Á því ári
flutti meiri hluti fjárhágsnefndar neðri deildar tillögu til breytingar
á stjórnarfrumvarpi um tekjuskatt og eignarskatt, er þá var til með-
ferðar á þinginu. Var breytingartillaga þessi flutt að tilmælum ríkis-
stjórnarinnar og samin af nefnd, sem skipuð hafði verið til að athuga
aðstöðu hjóna til skattgreiðslu og gera tillögur um þau mál. 1 þessum
breytingartillögum fólst m.a. reglan um heimild til að draga helming
launatekna eiginkonu frá tekjum, áður en skattur er á þær lagður, svo
og heimild til sérsköttunar launatekna eiginkonu, væri þess óskað sér-
staklega. Hlaut tillaga þessi samþykki þingsins og var birt sem lög
nr. 36/1958. Má segja, að hér hafi skattlagning hjóna i megindráttum
verið komin í það horf, sem síðan hefur haldist. Regla þessi er mjög
hagstæð þeim giftu konum, sem vinna utan heimilis, og leysti hún
þannig á áhrifamikinn hátt það fjárhagslega misrétti, sem þær höfðu
mátt búa við fram að þessu. Hins vegar breytti hún ekki því megin-
atriði, að skattalega séð var gift kona ekki almennt sjálfstæður skatt-
þegn. Er reglan ein af fáum í gildandi lögum, sem gerir mun á þegn-
unum eftir kynferði. Vil ég halda því fram, að þessi lausn hafi tafið
123