Tímarit lögfræðinga - 01.12.1990, Blaðsíða 27

ásamt því að ýmsum ákvæðum laganna hefur verið breytt með tilliti til þessara
verka. Þetta var gert í bandarísku höfundalögunum árið 1980 og þýsku, frönsku,
bresku og japönsku höfundalögunum árið 1985. Fjölmörg fleiri ríki hafa
endurbætt höfundalöggjöf sína á þessu sviði. Vorið 1989 voru Danir fyrstir
Norðurlandaþjóðanna til að samþykkja slíka lagabreytingu14 og Svíar fylgdu í
kjölfarið þá um sumarið'.5
Almenn skoðun í Noregi og Finnlandi er að hugbúnaður falli undir þarlend
höfundalög óbreyttl'’ Eins og fyrr segir er upptalning á tegundum verndaðra
verka í 2. mgr. 1. gr. höfl. ekki tæmandi. Um almenn skilyrði sem verk þarf að
uppfylla til að höfundaréttarvernd stofnist erfjallað í kafla 5.1 en þau eru í stuttu
máli að í verki komi fram andleg sköpun sem sé ný og sjálfstæð. Með vísan til
þessa og til umfjöllunar í köflum 5.3 og 5.4 skal fullyrt að hugbúnaður falli undir
íslensku höfundalögin ef skilyrði eru uppfyllt.
3.4 50. gr. höfundalaga 73/1972
I 50. gr. höfundalaga 73/1972 er ákvæði um sérstaka vernd útgefinna rita.
Höfundalög annarra norrænna ríkja hafa einnig að geyma samsvarandi ákvæði
sem eru jafnframt sérnorrænt fyrirbæri. í lögum hinna Norðurlandaþjóðanna er
ákvæðið orðað þannig að það taki til skráa, taflna og þvílíkra verka sem geymi
safn upplýsinga. Hefur verið rætt um hvort hugbúnaður geti fallið undir
ákvæðið. Niðurstaðan hefur orðið sú að svo sé ekki. Veigamestu rökin gegn því
að beita katalogreglunni, eins og ákvæðið hefur verið nefnt á hinum Norður-
löndunum, eru þau að henni yrði aðallega beitt til verndar einföldum forritum
og slík vernd myndi þá fela í sér einokun á einföldum algoritmum1.7 Hins vegar
hefur verið talið að beita megi reglunni til að vernda gagnabanka1.8
3.5 Aðrar réttarreglur
í settum lögum finnast nokkrar aðrar reglur sem geta skipt máli varðandi
vernd hugbúnaðar. í 26. gr. laga 56/1978 um verðlag, samkeppnishömlur og
óréttmæta viðskiptahætti er ákvæði um bann við að hafast nokkuð það að í
atvinnustarfsemi sem brjóti í bága við góða viðskiptahætti. í 35. gr. sömu laga er
ákvæði um bann við hagnýtingu atvinnuleyndarmála. Auk þessa eiga rétthafar
hugbúnaðar að sjálfsögðu möguleika á að stjórna nýtingu hugbúnaðar að
einhverju leyti með samningum.
14. L. 1989 378.
15. SFS 1989:396.
16. NOU 1986:18, bls. 11, Kommittébetánkande 1987:8, bls. 168.
17. Um beitingu 43. gr. norsku höfundalaganna um hugbúnað, sjá Stensaasen, bls. 120 - 129.
18. Stensaasen, bls. 237.
153